Από το "Τι είναι;" στο "Τώρα τι κάνουμε;"

Από το "Τι είναι;" στο "Τώρα τι κάνουμε;"

To απόλυτο αποτέλεσμα, υπάρχει μπροστά μας, μόνο ιδεατά, είτε το προσεγγίζουμε, είτε σκοπεύουμε σ' αυτό. Κατανοούμε ότι είναι δυνατό, κάθε φορά, να κατανοηθεί ως μη φανταστικό - η φαντασία είναι μέσον, ή που παραπλανά. ή που ανοίγει κάποιο δρόμο. Και η πραγματικότητα; Αυτή αμφισβητείται διαρκώς: από τον Πλάτωνα και την παραβολή του "σπηλαίου", έως το σημερινό "Matrix", και από την Καρτεσιανή σχέση "υπάρξεως και σκέψεως", μέχρι το "εδωνά - Είναι" του Χάιντεγκερ, σαν να λέμε: το "περίπου".

Υπάρχουμε περίπου; Υπάρχουνε τα πάντα γύρω μας, περίπου; Η γνώση του "περίπου", διαφοροποιεί το υποκείμενο από τα άλλα όντα; Ή, περνά μέσα από το υποκείμενο η μέθοδος; Πάντως, το υποκείμενο χαρακτηρίζεται από το ότι: δύναται και μπορεί να ενεργεί, οπότε, κρατάει το παιχνίδι του στα χέρια του αυτό, ακόμη και εντός της σχετικότητας που φτιάχνει το "περίπου".

Ετεροκαθορίζοντας το Είναι, απλώς δίνουμε ένα ορισμό και περιγράφουμε κάποια απ' τα χαρακτηριστικά του (τα εμφανή). Με τον χρόνο ο ετεροκαθορισμός αλλάζει και ο κεραυνός, από θεός ο ίδιος, μετατρέπεται σε όργανο θεού Διός, έπειτα σε φυσικό φαινόμενο και τελικά, συγκεκριμένα, σε ηλεκτρική εκκένωση... Το "περίπου" στο παράδειγμά μας, θριαμβεύει, μπορεί δε να επεκταθεί και σε πάμπολλα άλλα παραδείγματα βγαλμένα μέσα από την καθημερινότητά μας.

Συμπεραίνουμε λοιπόν, ότι το περίφημο ερώτημα: "Τι είναι;", είναι ερώτημα που διαρκεί. που δεν παύει να υπάρχει - οι απαντήσεις καταγράφονται (ως ιστορία) κι αυξάνονται (σε πλήθος) διαρκώς μέρα με την ημέρα. 'Ετσι μιλάμε για ιδεατό απόλυτο Είναι και πλήθος Είναι σχετικών, της στιγμής, της γνώσεως, των συσχετισμών και των υποκειμένων.

Στο σημείο αυτό ο Μέγας Αλέξανδρος θα έβγαζε από την θήκη το σπαθί του και θα έκοβε κι αυτόν τον Γόρδια Δεσμό, ορίζοντας ως Είναι, αυτό που γίνεται αντιληπτό εντος της στιγμής που δρα ως ερωτών το υποκείμενο. Αυτή είναι η "πρακτική" πλευρά της φιλοσοφίας, η γρήγορη, η αποτελεσματική εντός του "Τώρα"· λειτουργεί αξιωματικά, λύνει προβλήματα, τα λύνει (όμως) περίπου, γιατί στερείται βάθους. Δημιουργεί δε ένα απόμενο ερώτημα που έρχεται στην επικαιρότητα μετά κάποιο καιρό, όταν πλέον τα δεδομένα έχουν αλλάξει: "Τώρα τι κάνουμε;".

Σ' αυτό το σημείο αμηχανίας, η οικουμένη έφτασε πάμπολλες στιγμές: "Τώρα τι κάνουμε, που η γή δεν ειν' επίπεδη;", "Τώρα τι κάνουμε, που οι διαστάσεις έγιναν τέσσερις;", "Τώρα τι κάνουμε, που δεν υπάρχουν Δυτικές Ινδίες;". Ναι! Κάθε φορά. πίσω από το ερώτημα: "Τώρα τι κάνουμε;", βρίσκεται ένας κόσμος που αλλάζει.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ