Οι πρώτες μου εικόνες από τον κόσμο μέσα στον οποίο ήλθα για να ζήσω, έφτασαν στα μάτια μου και εντυπώθηκαν στο μυαλό μου, την εποχή που στην χώρα μας είχε εγκατασταθεί στην χώρα μας το καθεστώς της δικτατορίας των συνταγματαρχών.
Αντλώντας υλικό από αυτές τις εικόνες αλλά και από τις διηγήσεις δικών μου ανθρώπων, θα προσπαθήσω να έλθω σε επαφή με την καθημερινότητα εκείνης της εποχής.
ΑΓΟΡΑ
Ο παππούς μου είχε μανάβικο στην κεντρική αγορά της πόλης, γνωστής και από κάποιες σκηνές από το φιλμ "Ο θίασος" του Θ.Αγγελόπουλου, που γυρίστηκαν εκεί. Από δουλειά υπήρχε τόση όση χρειαζόταν για να επιβιώνουν οι άνθρωποι, κάνοντας όμως μια ζωή χωρίς τις απαιτήσεις του σήμερα. Τα προιόντα ήταν σχετικά φθηνά, αλλά και τα κέρδη λίγα. Όμως λίγα ήταν και τα έξοδα σε σχέση με σήμερα. Τα πιο πολλά σπίτια στην επαρχία είχανε μέσα τους μόνο μια βρύση, οι τουαλέτες ήταν εκτός...Τα λίγα φιατάκια και τους λίγους σκαραβαίους, τους είχαν οι πλούσιοι της εποχής. Και η ζωή και η αγορά, βάδιζε με τα απολύτως απαραίτητα, που όμως υπήρχαν, αρκεί να μην ήσουν εμφανώς αριστερός.
ΜΟΥΣΙΚΗ
21 Απριλίου 1967. Η δικτατορία πλέον ήταν γεγονός.Ο πατέρας μου, ήταν και αριστερός και φίλος της μουσικής. Αποτέλεσμα ήταν στο σπίτι να υπάρχουν πάρα πολλοί δίσκοι του Μίκη Θεοδωράκη.Πρώτη δουλειά του πατέρα μου, ήταν να συσκευάσει τους δίσκους σε πακέτα τυλίγοντας τους με εφημερίδες και να τους κρύψει σε ασφαλές μέρος. Ευτυχώ τελικά οι δίσκοι σώθηκαν και βρίσκονται στην προσωπική μου συλλογή αυτή τη στιγμή. Τελικά, ενώ σε άλλες εποχές κρίσεων ο κόσμος κρύβει λίρες, χρυσαφικά και χρήματα, στις δικτατορίες κρύβει δίσκους, βιβλία και γνώσεις. Οι δίσκοι δε του Μίκη, επειδή ο πατέρας μου έπρεπε κάποια μουσική να ακούει, αντικαταστάθηκαν από δίσκους του Σταμάτη Κόκοτα και του Τόλη Βοσκόπουλου... Όσο για την μουσική του Θεοδωράκη, αυτή την ακούγαμε ψιθυριστά από το ραδιόφωνο και τον σταθμό της Ντόιτσε βελε, μαζί με τις εκπομπες του Αλέξανδρου Σχινά...Και επειδή ήταν η ωρα που κοιμόμουν η ώρα των εκπομπών , η μουσική απο το "Κατάσταση πολιορκίας" είχε γίνει το επίσημο νανούρισμα μου.
Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΔΕΛΦΟΣ
Η μητέρα μου για πάρα πολλά χρόνια εργαζόταν σε τεχνική εταιρία της περιοχής μας. Σε αυτή την δουλειά την βρήκε αλλά και την άφησε η δικτατορία.Εκείνη την εποχή η συγκεκριμένη εταιρία, είχε αναλάβει την κατασκευή των πρώτων δικτύων ύδρευσης των οικισμών περί της Λίμνης Πλαστήρα.Εκεί που σήμερα είναι ένας από τους πιο μοντέρνους τουριστικούς προορισμούς. Ήταν τα τρίτα γενέθλια του καθεστώτος και ο εργοδηγός της εταιρίας, τηλεφώνησε και ζήτησε να του στείλουν τσιμέντο και αμμοχάλικο, γιατί του τελείωναν και δεν είχε να κανει την δουλεια του. Η μητέρα μου του απάντησε πως δεν γινόταν γιατί ήταν αργία και όλα τα καταστήματα ήταν κλειστά, λόγω των γενεθλίων. Εκείνος είπε μια βαριά κουβέντα για την χούντα και έκλεισε το τηλέφωνο. Δέν πέρασε πολύ ώρα και το όργανο της τάξεως χτύπησε την πόρτα της εταιρίας, ζητώντας η μητέρα μου και ο προιστάμενος της να πάνε στην ασφάλεια για ανάκριση. Πήγαν και έδωσαν εξηγήσεις για το τηλεφώνημα...το οποίο η ασφάλεια είχε υποκλέψει. Όλοι παρακολουθούνταν και ο καθένας μπορούσε μέσα από ένα τυχαίο περιστατικό να βρεθεί μπλεγμένος. σημειωτέο πως ο εργοδηγός ήταν δεξιός και στην προ χούντας εποχή ήταν κομματάρχης του πρώτου βουλευτή της τότε ΕΡΕ.
ΝΕΟΛΑΙΑ
Υπήρχαν και νέοι άνθρωποι τότε. Οι μεν αριστεροί έτρεχαν από ξερονήσι σε ξερονήσι.Οι άλλοι, προσπαθούσαν να προσαρμόσουν τις ζωές τους ανάμεσα στα πρέπει και τα απαγορεύεται του καθεστώτος. Για να τους βοηθήσει σε αυτό το καθεστώς είχε φτιάξει την επίσημη ομάδα νεολαίας του, τους λεγόμενους Άλκιμους. Σε αυτές τις ομάδες μετείχαν όλα τα επίλεκτα νιάτα των συμπαθούντων το καθεστώς οικογενειών. Προσπάθησαν να τους οργανώσουν στα πλαίσια της νεολαίας ΕΟΝ του Μεταξά, αλλά απείχαν πάρα πολύ... Το μόνο που έκαναν ήταν παρελάσεις στο τελος των εθνικών εορτών, κάποιες λαμπαδιοδρομίες και γυμναστικές επιδείξεις...Ακόμη στις μεγάλες πόλεις μετείχαν σε μεγάλες φιέστες του καθεστώτος. Ακόμη δεν έλειπε και η αντικομουνιστική διαφώτιση, για να μην ξεχνιόμαστε...Απέτυχαν οι Άλκιμοι τελικά και η ύπαρξη τους ατόνησε...Το κίνημα των χίπιδων και της μοντέρνας μουσικής που δεν ήταν απαγορευμένη, βοήθησε σε αυτό τραβώντας την μη άμεσα αντιστασιακή νεολαία απο αυτούς...
ΔΗΜΟΣΙΟ
Στό δημόσιο τότε χωρίς πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων δεν έμπαινε κανείς...Αλλά και οι ουδέτεροι, καλούνταν με κάποιο τρόπο να δίνουν τις εξετάσεις τους, μέσα από εξορμήσεις σε χωριά και συνοικίες για αντικομουνιστική διαφώτιση του λαού...Ειδικά οι καθηγητές κάθε εβδομάδα, αφιέρωναν ώρες διδακτικές για να διδάξουν στα παιδιά τα υπέρ του καθεστώτος.
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
Κάθε πόλη και στάδιο, κάθε χωριό και γυμναστήριο...Δεν υπάρχει δικτατορικό καθεστώς που να μην "αγαπά" τον αθλητισμό. Ήταν ίσως για το μόνο πράγμα που ο κόσμος μπορούσε να μιλά ελεύθερα...Και παντού επιτυχίες και κύπελλα ... Κι δώσε και πάρε οι ρεμούλες με τα υπό κατασκευή στάδια... Βέβαια από την εμπειρία του πατέρα μου, μπορώ να πω πως η ενασχόληση κάποιων αριστερών με το ποδόσφαιρο, τους έσωσε πρώτα από όλα ψυχολογικά, γιατί είχαν ένα θέμα που να μπορούν να μιλούν ελεύθερα και να ξεσπάνε και από την άλλη αν ήταν αθλητές ή παράγοντες ομάδας(ειδικά αστικής) αποκτούσαν άμεσα την έξωθεν καλή μαρτυρία...Και ήταν και αυτό κάτι.
ΤΟ ΤΑΝΚ
Ήμουν παιδάκι στην αγορά στο κατάστημα του παππού μου, όταν έφερε κάποιος μια εφημερίδαμ που είχε φωτογραφία ένα τανκ. Είπαν πως ένα τέτοιο είχε μπει κάποιες ημέρες πριν στο Πολυτεχνείο... Με εντυπωσίασε πολύ αυτό το τανκ. Μέχρι που έγινα δώδεκα χρονών και πήγα στο γυμνάσιο, στα τετράδια μου γύρω, ζωγράφιζα συνεχώς τανκς... Με στρατιωτάκια ή πόλεμο, δεν έπαιξα ποτέ μου, αλλά το τανκ ήταν πάντα καρφωμένο στο μυαλό μου... Ε λοιπόν ναι! Υπάρχει σημειολογία και τίποτε δεν είναι τυχαίο... Η χρήση του τανκ, ακόμη και η λέξη τανκ ίσως λόγω του μεγέθους και της μεγαλοπρέπειας προκαλώντας δέος, φοβίζει... Και το καθεστώς ήθελε ανθρώπους πάντα φοβισμένους.
1974
Είμαστε σε παραθεριστικό θέρετρο του Ν Μαγνησίας Ιούλιο μήνα του 1974, όταν τα ραδιόφωνα είχαν αρχίσει να παίζουν όπως γινόταν πάντα στις καμπές του καθεστώτος δημοτικά τραγούδια και εμβατήρια... Μετά τις πρώτες συζητήσεις όπου βασίλευαν η άγνοια και η φήμη, έγινε γνωστό, πως οι Τούρκοι έκαμαν απόβαση στην Β. Κύπρο...Ε τότε βασίλεψε ο πανικός...Τα θυμάμαι καλά... Γυναίκες να κλαίνε και να πατάνε στη θάλασσα το φαγητό τους για να φυγουν με τις οικογένειες τους για τις πόλεις διαμονής τους, για να παρουσιαστούν στο στρατό οι άνδρες τους. Άνδρες να βρίζουν το καθεστώς και οι της μυστικής να τους την πέφτουν. Και ένα ήρεμο πατέρα μου, που όντας μη στρατεύσιμος...έλεγε, σίγα μην χάσω εγω το μπανιο μου για τον Ιωαννίδη...
Και έτσι τέλειωσε δραματικά η εποχή του καθεστώτος των συνταγματαρχών...Και μπήκαμε σε μια άλλη εποχή, που την στρατιωτική καταπίεση, την διαδέχτηκε η μαγεία του μάρκετιγκ, ο αυτοέλεγχος και η αυτοκαταστροφή...
