Δημοφιλείς αναρτήσεις

Παρασκευή 26 Ιουνίου 2015

Από το μυθιστόρημα: Το ονειροπόλο παιδί

Από το μυθιστόρημα: Το ονειροπόλο παιδί
Θα μπορούσε να είναι κι εκείνος σκηνοθέτης. Θα μπορούσανε να κάνει και εκείνος μια ταινία, μία ταινία, ίσως, αλλοπρόσαλλη, μία ταινία παράξενη, μία ταινία που το νόημά της ίσως να το καταλάβαιναν ελάχιστοι, κάτι που ίσως, μέσα του, το ήθελε κι ο ίδιος. Κι αυτό, διότι οι πολλοί άνθρωποι, συχνά, λειτουργούν ως χείμαρροι, που σαν φουσκώνουνε, τα πάντα παρασέρνουν. Ενώ, είναι οι λίγοι, αυτοί που δημιουργούν υποδομές, που προορίζονται για αλλαγές, που προορίζονται για πράγματα καινούρια.
Βρέθηκε σε ένα δάσος – νύχτα. Γύρω του μία σειρά παραπηγμάτων  ίσως να σήμαινε ότι κατά το παρελθόν εκεί ήταν η έδρα μιας κοινότητας παράξενων ανθρώπων ή, ένας στρατώνας ανταρτών. Στο βάθος έβλεπε τα φώτα μιας μεγαλούπολης, ενώ μπορούσε να ακούει τους ψιθύρους από ανθρώπους που σχημάτιζαν  τριγύρω του πηγαδάκια μεγάλα και μικρά, και συζητούσαν αναμένοντας κάποια επιστροφή.
Από μακριά ακούστηκε ο θόρυβος από τις μηχανές, από μοτοσυκλέτες που μούγκριζαν δυνατά όσο τον πλησιάζαν. Μπορούσε   πια να δει τα φώτα τους, μπορούσε και να τις μετρήσει – ήταν τρεις. Ταράχτηκε και η καρδιά του άρχισε να χτυπάει δυνατά. Κρύος ιδρώτας έλουσε το κορμί του. Η νύχτα υποβοηθούσε την κατάσταση αυτή – η νύχτα δρούσε πάνω του σαν φόβος παραπάνω. Ο μοτοσυκλέτες τον πλησίασαν. Έφτασαν ακριβώς μπροστά του. Σταμάτησε η πρώτη και η δεύτερη. Οι αναβάτες τους πατήσανε στη γη και έβγαλαν τα κράνη. Ήτανε νέοι, όμορφοι και δυνατοί. Την τρίτη μοτοσυκλέτα την καβαλούσαν δύο. Τα μάτια του καρφώθηκαν στον δεύτερο.  Τα μάτια όλων καρφώθηκαν στον δεύτερο. Σαν έβγαλε το κράνος του εκείνος, καρφώθηκαν ακόμα πιο πολύ. Έδειχνε άνθρωπος σημαντικός, έδειχνε άνθρωπος σπουδαίος. Ακούμπησε το κράνος του πάνω στην σέλα της μοτοσυκλέτας, έκανε ένα – δύο βήματα μπροστά, έβγαλε ένα δίκοχο και το σήκωσε ψηλά. Ένα επιφώνημα θαυμασμού ακούστηκε κάτω από τον ουρανό κείνης της ξάστερης βραδιάς κι ο άνδρας προχώρησε διασχίζοντας το πλήθος. Με μία μικρή ανακούφιση και κάμποση ντροπή τον ακολούθησε και ο Βασίλης. Όταν τον είδε πια να είναι μοναχός, τον πλησίασε. Τους χώριζαν μόνο δυο – τρία μέτρα, ενώ ο ένας κοίταζε τον άλλο μες στα μάτια.
《Είσαι εσύ!》, του είπε ο άγνωστος άνδρας, δείχνοντας γνώστης ενός μεγάλου μυστικού.
Ο Βασιλάκης κούνησε το κεφάλι του, επιβεβαιώνοντάς τον.
《Ωραία!》, είπε ο άνδρας και κρέμασε το δίκοχο που κράταγε σε ένα από τα κλωνάρια μια ελιάς – ενός από τα δέντρα που κάλυπταν με τους όγκους τους τον χώρο.
Ο Βασιλάκης ανάσανε βαθιά.
《Χαίρομαι που παραδίδω την ευθύνη σε άνθρωπο τόσο ικανό》, μουρμούρισε, έβγαλε το πανωφόρι του και το έβαλε στα χέρια εκείνου του παράξενου του άνδρα.
《Καλό ταξίδι!》, είπε ο άνδρας με τρεμάμενη φωνή.
《Καλή τύχη!》, απάντησε ο Βασίλης, γυρίζοντας να φύγει
Αμέσως βρέθηκε να περπατά στους δρόμους μιας μεγάλης πολιτείας, άγνωστος, ανάμεσα σε αγνώστους, ανάμεσα σε άγνωστα προς εκείνον κτίρια, σ' άγνωστες διευθύνσεις, γυρεύοντας κάτι άγνωστο, που ήταν ίσως η σοφία του θεού, που ήταν τελικά η ουσία απ' την μοναξιά των σύγχρονων ανθρώπων.
Έβλεπε τους ανθρώπους γύρω του, απελπισμένα να αναζητούν στην μοναξιά την προσωπική τους την ελευθερία – να την αναζητούν εκεί και να μην γίνεται διαφορετικά, μιας και παντού οι συμπεριφορές επιβαλλόταν από ψηλά, επιβαλλόταν από έναν άγνωστο και απρόσωπο δικτάτορα που είχε γνώμη για το κάθε τι, που αποφάσιζε, εκείνος, για το μέλλον των ανθρώπων.
Αισθάνθηκε παγιδευμένος: Να 'ναι παγιδευμένος σ' έναν αόρατο ιστό αράχνης, φτιαγμένο από λόγια και ιδέες, από θεσμούς και νόμους, από δικαιοσύνη κι αδικία. Συνέχιζε να περπατά. Όλοι οι δρόμοι άρχισαν να μοιάζουν μεταξύ τους. Όλοι οι δρόμοι άρχισαν να γίνονται ένας και μοναδικός: ο δρόμος του, και πάλι ο δικός του δρόμος – τα σύννεφα... Τα σύννεφα κι η λευτεριά. Η λευτεριά που τα σύννεφα  ρίχνουν στους ανθρώπους όταν βρέχει.
Απόστολος Βεργής

Δευτέρα 22 Ιουνίου 2015

Από το μυθιστόρημα: Το ονειροπόλο παιδί


Από το μυθιστόρημα: Το ονειροπόλο παιδί
Πήγε στην βιβλιοθήκη, πήρε το βιβλίο: 《Ο γύρος του κόσμου σε 80 μέρες》. Κινήθηκε προς το γραφειάκι που υπήρχε στο δωμάτιό του κι άρχισε να διαβάζει. Να διαβάζει τις περιπέτειες του Φιλέα Φόγκ. Να τις διαβάζει και να πλάθει με το νου του άλλες· προσωπικές περιπέτειες που είχαν μέσα του τον ίδιο.
Όμως περιπέτειες διαφορετικές, πιο κοντινές, πιο καθημερινές, πιο σύντομες: ένα φανάρι που δεν απέκτησε ποτέ του χρώμα πράσινο· ένα ασθενοφόρο που σταμάτησε έξω απ' το σχολείο και τρέχαν οι τραυματιοφορείς να κουβαλήσουνε την άρρωστη γιαγιά  απ' το αντικρινό το σπίτι· η τελευταία πέτρα του γκρεμισμένου σπιτιού που έπεφτε στο χώμα· το ουράνιο  τόξο πάνω και πίσω από του σχολείου την αυλή...
Περιπέτειες μικρές, απρόσμενες και καθημερινές, που τελικά συνέθεταν  μιαν άλλη, πιο μεγάλη, αυτοί που οι μεγαλύτεροι την ονομάζανε ζωή.
Με το μυαλό του έψαξε την Ειρήνη και άρχισε με την παιδική του την φωνή να της μιλά:
《Πού είσαι; Γιατί έχεις χαθεί τόσο καιρό; Δεν είναι ο χειμώνας πια εδώ... Ήλθε η άνοιξη, ήλθε το Πάσχα – ήλθε  και έφυγε· και είσαι μακριά.
》Οι μέρες μεγάλωσαν, τελειώνουνε και οι Πασχαλινές διακοπές και τα σχολεία πολύ σύντομα θα ξανα – ανοίξουν. 
》Επιμένεις να είσαι μακριά. Επιμένεις να ζεις τις περιπέτειές σου μόνη. Εδώ όλα αλλάζουν συνεχώς: μορφές σπιτιών, μοντέλα – αυτοκίνητα, συνήθειες ανθρώπων.
》Επιμένεις να είσαι μακριά· κι εγώ σε ψάχνω, σ' αγαπώ, πού είσαι;
》Το απογευματάκι θα καθίσω και θα δω τον ήλιο που θα φεύγει. Μέσα του θα δω και τις “γραμμές”  από τ' αεροπλάνο του δρομολογίου: Αθήνα – Σαλονίκη.
》Το ίδιο κι αύριο, το ίδιο και μεθαύριο....
》Μέχρι να χτιστεί η πολυκατοικία που και αυτή τη θέα τα την κλείσει · μέχρι που θα κλειστώ κι εγώ μέσα σε ένα τείχος· και τότε θα 'ναι δύσκολο πολύ να έρθεις  να με βρεις, να μου μιλήσεις.
》Γιαυτό σου φωνάζω: Έλα! Κάνε τα βήματα που πρέπει, πέτα στον ουρανό και γίνε άγγελος  και γίνε το αστέρι της αυγής, που ειν' το ίδιο με γης δύσης το αστέρι.
》Έλα! Δεν ξέρω πόσες και ποιες ειν' οι μέρες μου – ο Φιλέας χρειάστηκε μοναχά ογδόντα.
》Κι εγώ πραγματικά δεν ξέρω. Δεν ξέρω· κι είναι αυτό που η μεγάλοι λένε τραγωδία.
》Έλα λοιπόν· και θα σου δείξω την χελιδονο φωλιά που έφτιαξαν στο χαγιάτι απ' το σπίτι της γιαγιάς τα νέα χελιδόνια. Έλα· και θα σου δείξω στην αυλή το μανιτάρι το τεράστιο που φύτρωσε στο κούτσουρο απ' το κομμένο δέντρο. Έλα· και θα σου δείξω την ελιά που βρίσκεται πίσω από της γειτονιάς την εκκλησία – από εκεί, μου είπε μια βραδιά ένα αερικό, ότι πηγάζει η αγάπη η μεγάλη.
》Μονάχα έλα! Έλα και γίνε θαύμα απ' αυτά που έχουν να συμβούν από την εποχή της βίβλου.
》Έλα και στάσου πλάι μου και βόηθα με να ζήσω》.
Ο Βασιλάκης άνοιξε τα μάτια του. Στα χέρια του κρατούσε ακόμα το βιβλίο του Ιούλιου Βερν· και μες απ' το παράθυρο, απέναντι, ο ήλιος τράβαγε προς την νυχτερινή του κατοικία, περνώντας πίσω από τις ψηλές βουνοκορφές που βρίσκονταν στο βάθος του τοπίου.
Είχε μείνει με το στόμα ανοικτό, ζώντας μία περίπου ταύτιση, ονείρου και ζωής· μια ταύτιση του τώρα με το μέλλον.
Να και τ' αεροπλάνο: το Αθήνα – Σαλονίκη· αυτό του είχε πει πως ήταν η γιαγιά. Να το· να φαίνεται από μακριά σαν μία λαμπερή κεφαλή από καρφίτσα και πίσω απ' αυτή να ξετυλίγεται μία λεπτή ουρά και μακριά όμοια με ουρά από τεράστιο και μαγικό ποντίκι. Μαγική και η στιγμή· κι οι σκέψεις του όλο μαγεία. Και πίσω από τ' αεροπλάνο,  στο τέλος της ουράς, να το ακολουθεί η Ειρήνη. Να το ακολουθεί, να χαιρετά και να πηγαίνει και αυτή προς τα εκεί που βρίσκονταν το πουθενά, προς τα εκεί που βρίσκονταν η νύχτα...
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ

Τρίτη 16 Ιουνίου 2015

Νέο Μυθιστόρημα: Ηλέκτρα!


Νέο Μυθιστόρημα: Ηλέκτρα
Ηλέκτρα: το νέο μου μυθιστόρημα: μια τομή στην άρνηση αποδοχής της αγάπης, μια προσπάθεια της πρωταγωνίστριας να βγάλει από πάνω της το προσωπείο του φαίνεσθαι... Ψυχολογία, φιλοσοφία, χρόνος και όνειρα συμπλέκονται σε μια δοκιμασία εντελώς προσωπική. Διάλογοι που εναλλάσσονται με μονολόγους δομούν αυτό το μυθιστόρημά μου, που αφορά σχέσεις και μόνο σχέσεις. Διατίθεται με αντικαταβολή. Παραγγελίες μέσω μέιλ στο akisberg653@gmail.com ή μηνύματος inbox  στο φέισμπουκ.
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ


Από το "Τι είναι;" στο "Τώρα τι κάνουμε;"

Από το "Τι είναι;" στο "Τώρα τι κάνουμε;"
To απόλυτο αποτέλεσμα, υπάρχει μπροστά μας, μόνο ιδεατά, είτε το προσεγγίζουμε, είτε σκοπεύουμε σ' αυτό. Κατανοούμε ότι είναι δυνατό, κάθε φορά, να κατανοηθεί ως μη φανταστικό - η φαντασία είναι μέσον, ή που παραπλανά. ή που ανοίγει κάποιο δρόμο. Και η πραγματικότητα; Αυτή αμφισβητείται διαρκώς: από τον Πλάτωνα και την παραβολή του "σπηλαίου", έως το σημερινό "Matrix", και από την Καρτεσιανή σχέση "υπάρξεως και σκέψεως", μέχρι το "εδωνά - Είναι" του Χάιντεγκερ, σαν να λέμε: το "περίπου".
Υπάρχουμε περίπου; Υπάρχουνε τα πάντα γύρω μας, περίπου; Η γνώση του "περίπου", διαφοροποιεί το υποκείμενο από τα άλλα όντα; Ή, περνά μέσα από το υποκείμενο η μέθοδος; Πάντως, το υποκείμενο χαρακτηρίζεται από το ότι: δύναται και μπορεί να ενεργεί, οπότε, κρατάει το παιχνίδι του στα χέρια του αυτό, ακόμη και εντός της σχετικότητας που φτιάχνει το "περίπου".
Ετεροκαθορίζοντας το Είναι, απλώς δίνουμε ένα ορισμό και περιγράφουμε κάποια απ' τα χαρακτηριστικά του (τα εμφανή). Με τον χρόνο ο ετεροκαθορισμός αλλάζει και ο κεραυνός, από θεός ο ίδιος, μετατρέπεται σε όργανο θεού Διός, έπειτα σε φυσικό φαινόμενο και τελικά, συγκεκριμένα, σε ηλεκτρική εκκένωση... Το "περίπου" στο παράδειγμά μας, θριαμβεύει, μπορεί δε να επεκταθεί και σε πάμπολλα άλλα παραδείγματα βγαλμένα μέσα από την καθημερινότητά μας.
Συμπεραίνουμε λοιπόν, ότι το περίφημο ερώτημα: "Τι είναι;", είναι ερώτημα που διαρκεί. που δεν παύει να υπάρχει - οι απαντήσεις καταγράφονται (ως ιστορία) κι αυξάνονται (σε πλήθος) διαρκώς μέρα με την ημέρα. 'Ετσι μιλάμε για ιδεατό απόλυτο Είναι και πλήθος Είναι σχετικών, της στιγμής, της γνώσεως, των συσχετισμών και των υποκειμένων.
Στο σημείο αυτό ο Μέγας Αλέξανδρος θα έβγαζε από την θήκη το σπαθί του και θα έκοβε κι αυτόν τον Γόρδια Δεσμό, ορίζοντας ως Είναι, αυτό που γίνεται αντιληπτό εντος της στιγμής που δρα ως ερωτών το υποκείμενο. Αυτή είναι η "πρακτική" πλευρά της φιλοσοφίας, η γρήγορη, η αποτελεσματική εντός του "Τώρα"· λειτουργεί αξιωματικά, λύνει προβλήματα, τα λύνει (όμως) περίπου, γιατί στερείται βάθους. Δημιουργεί δε ένα απόμενο ερώτημα που έρχεται στην επικαιρότητα μετά κάποιο καιρό, όταν πλέον τα δεδομένα έχουν αλλάξει: "Τώρα τι κάνουμε;".
Σ' αυτό το σημείο αμηχανίας, η οικουμένη έφτασε πάμπολλες στιγμές: "Τώρα τι κάνουμε, που η γή δεν ειν' επίπεδη;", "Τώρα τι κάνουμε, που οι διαστάσεις έγιναν τέσσερις;", "Τώρα τι κάνουμε, που δεν υπάρχουν Δυτικές Ινδίες;". Ναι! Κάθε φορά. πίσω από το ερώτημα: "Τώρα τι κάνουμε;", βρίσκεται ένας κόσμος που αλλάζει.
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ

Δευτέρα 15 Ιουνίου 2015

Από το μυθιστόρημα: Το ονειροπόλο παιδί

Από το μυθιστόρημα: Το ονειροπόλο παιδί
Περπατούσε ή έτρεχε. Ταυτόχρονα μιλούσε με την εαυτό του:
《Είσαι μονάχος, είσαι μοναδικός, είσαι η διαφορά που φτιάχνει ένα δάκρυ, ένα ρυάκι, ένα ποτάμι που αυλακώνει μάγουλα, κάμπους και συνειδήσεις.
》Είσαι μία στιγμή παντοτινή, ένας εκπρόσωπος μιας άγιας ζωής μέσα σε τούτη. Είσαι μοναδικός – είσαι και το γνωρίζεις. Είσαι αυτός, που βλέπει το φως σαν φως, το τριαντάφυλλο  σαν τριαντάφυλλο και το χαλάζι σαν χαλάζι.
》Πληγώνεσαι, αφήνεσαι να σε πληγώνουν, το επιτρέπεις. Θαρρείς ότι θυσιαζόμενος εσύ, θα τα αλλάξεις όλα.
》Ποιος; Εσύ... Εσύ! Εθελοντής κι επιταγμένος στρατιώτης. Εθελοντής κι επιταγμένος ποιητής. Εθελοντής κι επιταγμένος άνθρωπος.
》Και τώρα: Πάσχα! Πάσχα δικό σου! Κάτι που να σου το στερήσει δεν μπορεί κανείς. Δεν μπορεί κανείς να σου στερήσει την θυσία, δεν μπορεί κανείς να σου στερήσει την φυγή.
》Θα μεγαλώσεις! Ναι, θα μεγαλώσεις! - Δεν θα μεγαλώσεις. Δεν επιτρέπεται μα μεγαλώσεις. Δεν επιτρέπεται ν' αφήσεις να χαθεί η επαφή αυτή με τον διάφανο, τον δεύτερο, τον δίκαιο τον κόσμο. Δεν επιτρέπεται ν' αφήσεις να χαθεί αυτή η ομορφιά.
》Τα τριαντάφυλλα του κήπου της γιαγιάς, οι κερασιές και οι μηλιές, σε περιμένουν. Τι κι αν τα σπουργίτια κυνηγάς, αυτά σε αγαπούν. Σε αγαπούν γιατί είναι ελεύθερα, γιατί έχουν τα περιθώρια να ελιχθούν, γιατί έχουν τα περιθώρια για να ξεφύγουν.
》Αυτό ειν' λευτεριά: είναι τα περιθώρια που ανοίγουν και ανοίγουν και ανοίγουν... Είναι οι ανοιχτοί ορίζοντες, η λεύτερη ματιά που βλέπει παραπέρα...
》Γίνε σπουργίτι, πέτα μαζί τους, απογειώσου, γίνε μουσική, γίνε καπνός από θυσία – απ' την θυσία σου. Γιατί από τη μέρα που γεννήθηκες έχεις θυσιαστεί και δεν το ξέρεις.》
Απόστολος Βεργής

Σάββατο 13 Ιουνίου 2015

ΤΟ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ Η ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ

TO EINAI KAI H ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ
Το Είναι, δεν είναι γενικότητα. Είναι ουσία που ξεπερνάει την ουσία, χαρακτηρίζοντάς την, ενώνοντας την με την σκέψη, αλλά και με ότι βρίσκεται απέναντι. Στην πραγματικότητα το Είναι δεν γίνεται ολικά ποτέ αντιληπτό καθώς μοιράζεται διαρκώς ανάμεσα στο προφανές, στο εσωτερικό, στο υποσυνείδητο, μα και στο ασυνείδητο ακόμα (οι λογικές ενώνονται με τα ένστικτά). Το Eίναι εμπεριέχεται στο ον, αλλά και επεκτείνεται επέκεινα αυτού, επηρεάζοντας ή και χαρακτηρίζοντας σχήματα ολοτήτων. Το Eίναι από μόνο του δεν είναι πρόβλημα. Πρόβλημα είναι η φαινομενικότητα αυτού και η σχετική του θέση. Και τα ερωτήματα περί αυτού επανέρχονται κάνοντας την κατάσταση πιο μπερδεμένη.
Τίνος υπόθεση είναι το Είναι; Του υποκειμένου ή των απέναντι αυτού; Η απάντηση δεν συγκεκριμενοποιείται, αλλά δεν παύει να γίνεται και αντικείμενο αναζητήσεων. Συνήθως το υποκείμενο δεν ξεπερνάει το Εγώ του· κάτι που παραμορφώνει το Είναι του, δημιουργώντας (μέσω του αυτοπροσδιορισμού) πλαστότητα. Ο ετεροπροσδιορισμός έχει το πρόβλημα της μη γνώσεως του εσωτερικού τμήματος του Είναι με αποτέλεσμα την μερικότητα του ορισμού. Ή μήπως το Είναι δεν είναι μόνο ένα; Ο συγγραφέας Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν στο έργο του "Ο Άρχοντας των δαχτυλιδιών" μας παρουσίασε το ον Γκόλουμ, που είναι ακριβώς αυτό το πράγμα: μια σύνθεση Είναι εντός ενός όντος, τα οποία εναλλάσσονται στη επιφάνεια της συμπεριφοράς αυτού.
Και η μοναδικότητα; Σαφώς υπάρχει και η μοναδικότητα, αλλά είναι χρονική κι επηρεάζεται από το περιβάλλον και τις συνθήκες που επικρατούν μέσα σ' αυτό.
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ

Παρασκευή 12 Ιουνίου 2015

Απο το μυθιστόρημα: Το ονειροπόλο παιδί

Από το μυθιστόρημα: Το ονειροπόλο παιδί
Στο σπίτι η μητέρα, του είχε έτοιμα αβγά τηγανητά. Έφαγε, διάβασε, πήγε στα Αγγλικά. Πια η μέρα διαρκούσε και μετά το τέλος του μαθήματος των Αγγλικών έχοντας μεγαλώσει. Μεγαλώνοντας η μέρα, ένιωθε ότι είχε κι εκείνος χρόνο πιο πολύ, χρόνο που μπορούσε να τον δαπανά για τον εαυτό του. Να τον δαπανά για τον ίδιο: να μελετά, να ονειρεύεται, να γράφει στο μυαλό του συμπεράσματα που έβγαζε από την ζωή, συμπεράσματα που θα τον βοηθούσαν – κάποιες στιγμές – να ξέρει το ποιος είναι και τι κάνει.
Μερικές φορές το νου του τον κυρίευε ο φόβος. Συχνά προσπαθούσε να πλάσει την ζωή του διαφορετικά. Έψαχνε για να βρει την Αγάπη, το κοριτσάκι των ονείρων του, το κοριτσάκι που συμβόλιζε: την αγάπη, την ελπίδα, την ζωή, τον πρώιμο και ακαθόριστό του έρωτα – το πρότυπό του.
Γύρισε στο σπίτι, ίσα για να αφήσει την τσάντα – χαρτοφύλακα των Αγγλικών, να πιει λίγο νερό, να χαιρετήσει τη μαμά για άλλη μια φορά κι ύστερα να κινήσει για την εκκλησία, για την ίδια πετρόχτιστη εκκλησία που στέκονταν και θαύμαζε το χτίσιμό της, το μεσημέρι όταν γύριζε απ' το σχολείο.
Δεν ήταν μακριά· μονάχα δυο τετράγωνα μετά απ' το μεγάλο δρόμο. Η μητέρα του, τού έβαλε στην τσέπη από το παντελόνι που φορούσε λίγες δραχμούλες για κερί και για να αγοράσει και να πιει μια δροσερή πορτοκαλάδα μετά το τέλος των χαιρετισμών.
Εισήλθε στο ναό, άναψε και κεράκι. Προσκύνησε  την εικόνα της Παναγίας κι ύστερα πήγε και κάθισε στο στασίδι που βρίσκονταν πίσω από τους ψάλτες της δεξιάς πλευράς.
Του άρεσε να ακούει, του άρεσε να μαθαίνει. Ακούγοντας τους ψαλμούς των Χαιρετισμών, το μυαλό του ταξίδευε στην πολιορκημένη Βασιλεύουσα, στην Πόλη των πόλεων, στην ξεχασμένη ιστορική πατρίδα. Στην Πόλη, που μέσα από τα βιβλία που διάβαζε για αυτή, ονειρεύονταν ότι έζησε εκεί μία δική του προηγούμενη ζωή.
Ακούγοντας τους Χαιρετισμούς  στην Παναγία, τους επεξεργάζονταν. Τους άλλαζε. Τους μετέτρεπε σε Χαιρετισμούς στη ζωή, στην άνοιξη, στη νιότη, στην αρχή. Στην παρθενία της αρχής, στην παρθενία ενός δρόμου άδειου.
Ίσως να ήταν αν αντίστοιχες με την ηλικία του αυτές οι σκέψεις. Μα το μυαλό του δούλευε μ' αυτόν τον τρόπο. Ταξίδευε... Ταξίδευε και έβλεπε... Έβλεπε εικόνες, τος συνδύαζε με τους ήχους των ψαλμών κι έμπαινε στα μυστήρια της ιστορίας.
Στα μυστήρια της ιστορίας που στον Μεσαίωνα ήτανε ισχυρά· που περιελάμβαναν  δοξασίες συνδεδεμένες με πίστη σε υπερφυσικά φαινόμενα που όμως σήμερα η επιστήμη έκανε να δείχνουνε αστεία.
Ο Βασιλάκης έβαζε τον εαυτό του να ζει στην τότε εποχή και προσπαθούσε να κατανοήσει το πώς σκέφτονταν οι άνθρωποι. Τον μάγευε η υπέρβαση του προφανούς, τον μάγευαν τα μυστήρια, τον έκαναν να είναι ποιητής, τον έκαναν να είναι μάγος.
Οι ήχοι, οι λέξεις, το θυμίαμα· οι εικόνες από το χθες, οι εικόνες από το σήμερα· η σύγκριση, η μοναξιά. Μια υπαρκτή ανυπαρξία και μια προσπάθεια να αρνηθεί το πρόστυχο κομμάτι της ζωής, την βία, τις αδικίες, τους πεζούς – ωμούς  ανθρώπους. Να αρνηθεί την απλοϊκότητα – την ευκολία· και ύστερα να φύγει προς τα μπρος. Και όλ' αυτά με την βοήθεια μιας δύναμης  υπέρτατης, μια δύναμη νοητικής· μιας δύναμης – δημιουργού, που άκουγε να την υμνούνε οι ψαλμοί εκείνης της εαρινής ακολουθίας.
《Τη υπερμάχω, σταρτηγώ ...》, 《Την ωραιότητα της παρθενίας σου...》και η άνοιξη  ήταν εκεί αυτοπροσώπως. Ήταν εντός της παιδικής του της ψυχής· ήταν μέσα σε ένα δάκρυ που τρεξε άθελά του πάνω στο μάγουλο κι εκείνος βιάστηκε με μιας να το σκουπίσει.
Πραγματικά δεν ήθελε τα τελειώσει εκείνη η ακολουθία των Χαιρετισμών. Την είχε πραγματικά ανάγκη εκείνη την ατμόσφαιρα του μυστηρίου. Είχε πραγματικά ανάγκη όλα εκείνα τα άλματα της λογικής που ξεφύτρωναν από παντού, που τον αγκάλιαζαν, που τον προστάτευαν και που τον ηρεμούσαν.
Μετά το τέλος της ακολουθίας βρέθηκε να περπατάει προς το σπίτι, κρατώντας στο ένα του το χέρι το τενεκεδάκι με την πορτοκαλάδα και πίνοντας την  γουλιά – γουλιά να προσπαθεί να αυξήσει την  απόλαυση, την απόσταση, την διάρκεια, τον χρόνο...
Για μια ακόμα φορά τα φώτα από τα σπίτια των χωριών που βρίσκονταν επάνω στα βουνά έκλεψαν την ματιά του. Αισθάνθηκε κάτι σαν δέος, απέναντι σε μια απεραντοσύνη γήινη, που δεν ήτανε τίποτα περισσότερο από έναν κόκκο άμμου μέσα στο σύμπαν.
Αισθάνθηκε μικρός. Ήταν μικρός. Ήταν ένας μικρούλης ποιητής – μία επένδυση στου μέλλοντος την σκέψη.



ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ










Τετάρτη 10 Ιουνίου 2015

ΝΕΟΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ

ΝΕΟΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ
Γιατί οι άνθρωποι συνηθίζουν να αποδέχονται θεωρίες χωρίς πρώτα να προβαίνουν σε ανάλυση αυτών; Η ταχύτητα της ζωής και η ανάγκη μη προσπάθειας μπορούμε να πούμε ότι είναι δυο αιτίες σοβαρές που γίνεται αυτό. Αλλιώς: οι εύκολες, οι έτοιμες λύσεις, που λειτουργούν καταναλωτικά εντός των κοινωνιών, υποδεικνύοντας θέσεις που γίνονται (απλώς) αποδεκτές από τις μάζες. Μ' αυτά τα δεδομένα όμως, πώς να καταφέρουμε να αλλάξουμε φορά στα γεγονότα; Πώς να καταφέρουμε να αλλάξουμε τον κόσμο;
Έχουμε πάντως (ως κοινωνίες) κάποια πείρα. Την χρησιμοποιούμε; Πρώτα απ' όλα η γνώση της ανάγκης ωριμάνσεως των κοινωνιών πριν να επιχειρήσουν κάποιο άλμα. Ύστερα η διαφορετικότητα ανθρώπου από άνθρωπο κι επέκεινα των κοινωνιών που καθιστά αναγκαία την συλλογική αυτογνωσία. Και έπειτα ο καθορισμός των στόχων: των αλλαγών, η συνειδητοποίηση των αξιών τους και το ξεκίνημα των διαδικασιών - δεν ξεκινά κανείς δίχως την γνώση και τον καθορισμό της λέξεως "ελευθερία" ως αρχή.
Οι διαδικασίες αναδομήσεως των κοινωνιών απαιτούν χρόνο, παιδεία και ρήξη με νοοτροπίες και προκαταλήψεις που έρχονται από το παρελθόν. Η πρακτική εφαρμογή αποκτά νόημα αφεαυτής σαν γίνεται συνείδηση η αξία της κριτικής σκέψεως απ' τους πολίτες.
Δια της αναγνωρίσεως της εμπειρίας η πρακτική μπορεί να θεωρητικοποιηθεί. Δια της αναλύσεως η θεωρία μπορεί την πραγκτική μα πάει παραπέρα. Έρχονται και οι καινούριες απαιτήσεις τις οποίες φέρνουνε οι εποχές και συμπληρώνουνε το μίγμα παραγωγής των μεταρρυθμιστικών αναγκών του σήμερα. Πώς θα πραγματοποιηθούν; Πώς οι νέοι επιστήμονες που έχουν διδαχτεί τους νεοτερισμούς θα ικανοποιηθούν, την ώρα που ένα σύστημα διεθνές οδηγεί: είτε σε αναγκαία μετανάστευση, είτε σε ανεργία; Ήδη, οι νέες κοινωνίες που παράγονται ειν' άκρως ανταγωνιστικές, ζητάνε δυνατούς (διαπλεκόμενους), δημιουργούν απόκληρους, μισούν την φαντασία - πιο σωστά: την χρησιμοποιούν ως μέσον χειραγωγήσεως των όχλων· των όχλων των οποίων φροντίζουν να έχουν τοποθετηθεί τα πολιτιστικά, τα ηθικά και τα κοινωνικά τους στάνταρ όσο πιο χαμηλά μπορεί να γίνει (τα οικονομικά στάνταρ ακολουθούνε αναγκαστικά τα παραπάνω).
Μπορούν να παραχθούν κινήσεις ανατρεπτικές εντός αυτής της διαμορφωμένης έτσι καταστάσεως; Κι αν ναι, τι είδους; Αλλοτριωτικές από τα κάτω ή επαναστατικές; Η συσσώρευση μάγματος, αργά ή γρήγορα, θα οδηγήσει και πάλι σε μια έκρηξη· αν περιοριστούν τα λάθη και κατανοηθεί από το σύνολο το τι σημαίνει για τις αλλαγές ο χρόνος, μακροπρόθεσμα θα αρχίζει στο χαρτί της ανθρωπότητας να σχεδιάζεται ε΄νας καινούριος κύκλος.
Αν κάποιοι φοβούνται την παγκοσμιοποίηση και την θεωρούν επαναστατικό εχθρό, κάνουν μεγάλο λάθος. Ξεχνούν ότι δεν παγκοσμιοποιούνται μόνο τα υλικά αγαθά και το κεφάλαιο, αλλά κι ο λόγος και οι ιδέες. Αν λειτουργούσαν έξυπνα οι σοφοί του σήμερα, θα άρχιζαν να αλλοτριώνουν την αντίδραση με μια παγκόσμια προώθηση καινούριων ιδεών - αντ' αυτού η αντίδραση (προσοχή: δεν έχει χρώμα) προωθεί εκείνη τις δικές της: Το διαδίκτυο είναι σπουδαίο μέσον διαφωτισμού - ποιος να το καταλάβει;
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ

Πέμπτη 4 Ιουνίου 2015

Μάζες και πολιτισμός

Μάζες και πολιτισμός 
Οι μάζες διαφθείρονται δια της αλλοτριώσεως και της καθοδηγήσεώς τους. Οι μαζοποιήσεις των λαών επεκτείνουν συνθήκες που είναι τοπικές, σε εύρος μεγαλύτερο, μεγεθύνοντας τις επιρροές, καθιστώντας τες θεσμούς παγιωμένους. Μέσα στην αγωνία τους, οι μάζες λησμονούν. Αυτό είναι αξίωμα που εμφανίζεται ως φάντασμα κάθε φορά που γίνονται τέτοια ανοίγματα, ανατρέποντας αγαθές, φιλόδοξες προθέσεις, ανατρέποντας κινήσεις προς τα μπρος, κι εντέλει, αποπροσανατολίζοντάς...
Η ιστορία κινείται. Ένα μεγάλο λάθος που γίνεται συνήθως από τους μελετητές των κινήσεών της είναι: πως δεν λαμβάνουνε υπόψιν τους τις κινήσεις των υποκειμένων ξεχωριστά (εντός των μαζών ή ανεξάρτητα), μένουν στις μαζικότητες, γενικεύουν καταστάσεις ή θεωρούν μαζικής προέλευσης, θέσεις που έχουν παραχθεί από ατομικότητες και απ' αυτές περάσανε στις μάζες, είτε δια της προπαγάνδας, είτε τυχαία, είτε λόγω ηρωισμού του υποκειμένου της παραγωγής τους.
Προβλήματα υπήρξαν, προβλήματα υπάρχουν, προβλήματα θα υπάρχουν. Το θέμα ειν' η θέση μας εντός κι απέναντι σ' αυτά. Συνηθίζεται, εντός των κοινωνιών, να συζητούνται λύσεις πριν καν τελειώσουνε οι αναγνώσεις των προβλημάτων της αναφοράς. Από την μία η βιασύνη κι από την άλλη η εύκολη υιοθέτηση λύσεων από τα υποκείμενα, χωρίς τα ίδια να θέσουν το Εγώ τους σε λειτουργία και μέσω αυτού να αναλύσουν και να προτείνουν "πράγματα" καινούρια στον διαρκή διάλογο που πρέπει να αναπτύσσεται μέσα στην κοινωνία, αλλάζουν την ουσία παραγόμενων θεσμών, δημιουργούν στρεβλώσεις: Έτσι από το προλεταριάτο, οι σοσιαλίζουσες κοινωνίες πέρασαν στα χέρια των γραφειοκρατών, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια νέα ταξικότητα και να αποδομηθούν οι αρχικές ιδέες και έτσι στις σύγχρονες κοινωνίες, κυριαρχεί η ανάθεση αντί της οφειλόμενης συμμετοχής.
Επέκεινα βρίσκεται ο πολιτισμός. Συνήθως τον ξεχνούν οι εξουσίες, ή τον χειραγωγούν, απομονώνοντάς τον, δίνοντάς του ρόλο διακοσμητικό ή κάνοντάς τον άλλοθι για πρακτικές αυταρχικές, που τις υιοθετούν και που τις εφαρμόζουν. Ο πολιτισμός όταν συνδέεται με δόγματα φθείρεται, μαραζώνει, μπαίνει σε οδούς δοξασιών, οδηγείται σε αδιέξοδα και συχνότατα οδηγείται στην βία (βλέπε: τζιχαδισμός, ιερά εξέταση, λογοκρισία κ.τ.λ.). Αντιθέτως ο πολιτισμός σε ελεύθερα πεδία, αναπτύσσεται και παρασέρνει μαζί του και τις κοινωνίες τις οποίες αφορά προς τα εμπρός.
Όταν ο πολιτισμός αποσυνδέεται από την τεχνολογική ανάπτυξη, η βαρβαρότητα και το κυνήγι μαγισσών είναι κοντά. Πραγματικά πολιτισμένη κοινωνία είναι αυτή που είναι έτοιμη να υποδεχθεί κάθε εφεύρεση καινούρια κι έχει αναπτύξει τα αντανακλαστικά που χρειάζεται για να καθορίσει τον τρόπο της κοινωφελούς χρησιμοποίησης αυτής.
Δυστυχώς, και ο πολιτισμός συνδέεται με τις μάζες. Δυστυχώς αυτές (όλο και πιο συχνά) χειραγωγούμενες αποδέχονται ως πολιτιστικό στοιχείο κάθε τι που τους προσφέρεται (όχι πάντοτε ως κάτι λαμπερό) και είναι ουσιαστικά στοιχείο υπό - πολιτισμού, χάνοντας την επαφή με το επίπεδο που πρέπει και κατεβαίνοντας πιο κάτω. Έτσι κοινωνίες (κατά καιρούς) διολίσθησαν (πρώτα απ' όλα πολιτιστικά) κι από την άνθηση του Ρωμαϊκού πολιτισμού έφτασε ολόκληρη η οικουμένη στον στατικό χιλιόχρονο Μεσαίωνα, και ύστερα από την άνθηση της Αθηναϊκής δημοκρατίας επέστρεψαν οι τύραννοι...
Η ουσία, λοιπόν, είναι η διαχείριση του πολιτιστικού Είναι των κοινωνιών από τις ίδιες· και η ισορροπία τους μακριά από συνθήκες χειραγώγησης· και με περιορισμό του φαντασιακού στο δημιουργικό του μέρος. Θέλω να πω ότι: οι κοινωνίες, μόνο μαθαίνοντας να αναγιγνώσκουν τις υπάρξεις τους, μπορούν να μεταβαίνουν σε λύσεις και σε πράξεις· και ότι: οι κοινωνίες πρέπει να έχουν τις πόρτες του ανοικτές στους νεοτερισμούς, να λειτουργούν φιλτράροντας αυτούς, κινούμενες και όχι στατικές, δημιουργώντας και όχι υπεκφεύγοντας.
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ


(Σαν μέλισσα)
Βάδισμα αργό, απόγευμα που περιμένει
από εκείνη την μοιραία αλλαγή
που θ' αφαιρέσει απ' το χρόνο
την ασχήμια.

Ο φτερωτός θεός μας έχει λησμονήσει,
δεν εμφανίζεται
με πρόσωπο πραγματικό,
έχει αφήσει την ζωή
στον έλεγχο του πάθους.

Έστριψε στην γωνία,
πίσω απ' τα βουνά υπάρχουν σύννεφα -
κανένας δεν μπορεί 
να εντοπίσει την μορφή τους.
Κι όμως υπάρχουν κι απειλούν
και όλο πλησιάζουν.

Εκείνη χάθηκε,
όπως και τόσες άλλες,
σαν μέλισσα 
που ζήλεψε το φως
και πέταξε στον ήλιο.
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ