ΝΟΟΤΡΟΠΙΑ

ΝΟΟΤΡΟΠΙΑ

• Νοοτροπία: τρόποι σκέψεων και ενεργειών που πραγματοποιούνται εθιμικά και ανακλαστικά από κοινωνικές ομάδες που (αλλοτρίω τω τρόπω) στερεοτύπως αναπτύσσονται παράγοντας επαναλήψεις. Η διολίσθηση των νοοτροπιών προς την απλότητα και την αφασία τις καθιστά νεκρωτικά στοιχεία απολιθωτικού τύπου. Εντέλει οι νοοτροπίες αποτελούν αναχρονισμούς εντός του χρόνου που περνά. Η κριτική σκέψη, ο οραματισμός, η εφευρετικότητα, η γνώση (και η γνώση της παράδοσης), αποτελούν αντίβαρα στους αναχρονισμούς και συστατικά όπου παράγουν μέλλον. Πρακτικά: κινήσεις λάθος, μα επαναλαμβανόμενες λόγω νοοτροπίας, με την χρήση της κριτικής σκέψεως διορθώνονται με αποτέλεσμα το κέρδος μιας απόστασης από αυτό που λέμε κρίση. Εάν επεκτείνουμε αυτό (ει δυνατόν) στα πάντα, αλλάζουμε πορεία. Αυτό σημαίνει πως η ρήξη ξεκινά από την καθημερινή μας πρακτική και φυσικά με διαχωρισμό του Είναι από την φαντασία.
• ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ

Αλλοτρίωση και πειρασμοί

Αλλοτρίωση και πειρασμοί

• Λέμε: αναγκαίο κακό, και συχνότατα το εννοούμε. Αυτό είναι ένα από τα πρώτα σημάδια αλλοτριώσεως της υπάρξεως, ειδικά όταν αυτό το λεκτικό σχήμα δεν λέγεται από το υποκείμενο εντός μίας στιγμής απελπισίας, αλλά εντός έκπτωτου δημιουργικού ρεαλισμού. Όταν ένα κακό γίνεται αναγκαίο, ή μιλάμε για κατάσταση εκτάκτου ανάγκης εντός μίας καταστροφής όπου αυτός που πνίγεται πιάνεται ακόμα και από τα μαλλιά του, ή έχουμε της είσοδο στο υποκείμενο του δηλητηρίου, ή και τα δυο μαζί: μιλάμε τότε για την έναρξη μιας τραγωδίας κατά την οποία το υποκείμενο εκπορεύεται πριν να καταστραφεί. Σατανικότερο επίτευγμα αυτής της διαδικασίας: η δημιουργία εσωτερικής ταυτότητας: tabula rasa - δηλαδή λευκού πίνακα όπου αργότερα θα ρθει ο αλλοτριωτής να τον γεμίσει. Έτσι χάνουν οι άνθρωποι τις ταυτότητές τους, τα έθνη ύπαρξη και οι συλλογικότητες υπόσταση και μέλλον.
• ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ

Απομόνωση

Απομόνωση

• H απομόνωση είναι ένας τρόπος συμφιλίωση της υπάρξεως με το Είναι. Για κάποιους αυτή η ανάγκη είναι κάτι παροδικό, για άλλους επεκτείνεται στον χρόνο. Η ηρεμία συνδέεται με την σκέψη, η ηρεμία δίνει στο άτομο την ελευθερία να βρεθεί επέκεινα της στιγμής, δίνοντας την ευκαιρία εκτονώσεως του άγχους της αναζητήσεως της όποιας αλήθειας απαιτεί η ίδια η στιγμή. Απ' την στιγμή κι εντός αυτής - λοιπόν - τίθεται το πρόβλημα. Κι η ηρεμία είναι αυτή που κινητοποιεί τον εσωτερικό κόσμο του ατόμου, που εκτός των άλλων είναι και μία αποθήκη γνώσεως που συνδυάζει σκέψη, συνείδηση και εμπειρία. Επόμενη κίνηση είναι η παραγωγή εσωτερικής ενέργειας από το άτομο· το άτομο κατανοεί, ελευθερώνεται, δημιουργεί, (ενίοτε δε, οι δημιουργίες του έχουν χαρακτήρα κοινωνικό).
• Απόστολος Βεργής

Ποιότητα και επιθυμία

Ποιότητα και επιθυμία

• Δημιουργούμε γιατί επιθυμούμε. Το ύστερα είναι το θέλγητρο. Η παράδοση είναι μια βάση. Ο χρόνος είναι το πεδίο. Η ύπαρξη το παρελθόν (μαζί του και το τώρα). Επιθυμούμε το καλύτερο· το θέμα είναι: με ποιο τρόπο, και πώς πράττουμε για την επίτευξη αυτού. Πράττουμε, τελικά, υπέρ ή εις βάρος άλλων υπάρξεων; Ακόμη και η ύπαρξη ενός σχολίου από ένα υποκείμενο για κάτι, υποδηλώνει κάποια επιθυμία. Τι είδους επιθυμία; Συμμετοχής, ανάθεσης, ή επιβολής; Και στις τρεις περιπτώσεις μιλάμε για επιθυμία πρόσκτησης ισχύος (για να θυμηθώ και τον λαμπρό φιλόσοφο Φ. Νίτσε). Το θέμα είναι τι είδους θα είναι αυτή η ισχύς, και ποιους και τι θα βρει απέναντί της - ουσιαστικά είναι θέμα του τι είδους θα είναι η ποιότητά της. Η αγάπη ως ισχύς είναι κάτι το ιδανικό, το ίδιο και η γνώση· επέκεινα είναι ο άνθρωπος και η ποιότητα αυτού, κι αυτός και το Εγώ του.
• Απόστολος Βεργής

Προώθηση της υπάρξεως σε άλλες διαστάσεις.

Προώθηση της υπάρξεως σε άλλες διαστάσεις.

Οι επιστροφές δεν είναι μύθοι· οι μύθοι είναι υποβοηθητικοί μηχανισμοί, τέτοιοι που να διευκολύνουν την κατανόηση των επιστροφών, λειτουργώντας ως σημεία αναφοράς συμβολισμών κι ως χρόνος εντός χρόνου. Το ζήτημα είναι: Σε τίνος υπηρεσία λειτουργεί ο κάθε μύθος, εντός της στιγμής που (κάθε φορά) επανεμφανίζεται. Ενώ ένα άλλο θέμα είναι: Το ποιος τον διηγείται. Μέσω μίας ελεύθερης παιδείας και αναλύοντας τα πάντα, το υποκείμενο αποκτά θέση και ελέγχει τις πληροφορίες, κρατώντας για τον εαυτό του (αλλά και για την κοινωνία στην οποία έχει τοποθετηθεί) την ουσία από τα λεγόμενα του εκάστοτε μύθου, απορρίπτοντας ότι περισσεύει· πετώντας το εις το καλάθι των αχρήστων . Αυτή είναι μια προοδευτική διαδικασία, και σε τέτοιες περιπτώσεις η κάθε μια επιστροφή γίνεται επέκταση σε νέες περιπέτειες εντός του χρόνου, ή πιο σωστά: Ως μια προώθηση της υπάρξεως σε άλλες διαστάσεις.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ

ΠΑΙΔΕΙΑ Ή ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑ

Παιδεία ή βαρβαρότητα

• Κάθε λογική σκέψη απενεργοποιεί θεσμούς, συμβολισμούς, θέσεις εντός της ιστορίας. Διττό το αποτέλεσμα: Από την μία υπάρχει μια τακτοποίηση των πραγμάτων, σώζοντας το ανθρώπινο είδος από πλάνες, μα από την άλλη στερεί την πλάση από την υπερβατικότητα και τις ακόλουθες αυτής διαδικασίες, που είναι απαραίτητες για την προώθηση προς τα εμπρός. Είναι οι διαδικασίες που ισορροπούν (εσωτερικά) τα άτομα και δημιουργούν συνθήκες γαλήνευσης της κοινωνία. Αντιθέτως, χωρίς την υπερβατικότητα κυριαρχούν νόμοι Δρακόντιοι, Προτεσταντικά απόλυτα θεωρήματα, Ιερές Εξετάσεις, δικαιοσύνη τύπου Σαρία... Μ' αυτή την έννοια και χάνοντας το μέτρο, η λογική μπορεί μια μέρα να θεωρήσει το γέλιο ως χαμένο χρόνο, την ποίηση ως βλακεία, και άλλες τέτοιες βαρβαρότητες, που έχουν ακουστεί κάποιες φορές ,α που ευτυχώς δεν υιοθετήθηκαν ποτέ από τις κοινωνίες. Υπερβατικότητα και συναίσθημα ειν' τα αντίβαρα στην στενότητα και την απολυτότητα - όποια κι αν είναι η προέλευση αυτών, ότι κι αν αφορούν. Έπειτα χρειάζεται και η λογική (για να λειτουργεί ομαλά) κάτι να την υποκινεί μα και να την ελέγχει. Ε, αυτό είναι το συναίσθημα. Για να το δώσω παραδειγματικά: Δίνω μια εικόνα ενός νεκρού αμάχου. Αυτή η εικόνα προκαλεί στον παρατηρητή τον συναίσθημα της θλίψης και τον υποκινεί να σκεφτεί - τότε είναι που παίρνει μπροστά η λογική. Ποια λογική όμως; Η λογική της εκδικήσεως; Ή η λογική της αναζητήσεως ειρήνης; Εδώ ο φιλόσοφος θέτει το δίλημμα: παιδεία ή βαρβαρότητα.
• ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ

(H κληματαριά)

(H κληματαριά)

Ειμ' ένα άυλο Εγώ, είμαι μία κληματαριά

που περιμένει να βρεθούν επάνω της σταφύλια.

Ο χρόνος κινείται, κι εγώ

στηρίζομαι στις ρίζες μου

μετρώντας καλοκαίρια και χειμώνες.

Φοβάμαι τα σύννεφα, φοβάμαι την ασάφειά τους,

φοβάμαι του αγνώστου το μετά,

σαν όλα θα γίνουνε κρασί

και θα βουτάνε μέσα του οι άνθρωποι

αγνό ψωμάκι.

Ο χρόνος μου είναι γυμνός,

είναι γυμνό το Είναι μου

μετά τόσο αγέρα·

είναι μια αμαρτία απ' τα χρόνια τα παλιά

που επιστρέφει

κι εκδικείται την ανάγκη.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ

ΟΥΤΟΠΙΩΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ

ΟΥΤΟΠΙΩΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ

• Το ανεκπλήρωτο συνδέεται με την ουτοπία. Το εφικτό έχει πολλές πιθανότητες να πραγματοποιηθεί. Η ουτοπία; - Η ουτοπία έχει ελάχιστες πιθανότητες: Αυτές είναι ή θαύματα, ή αποκαλύψεις (ανακαλύψεις, δηλαδή, επιστημονικού και τεχνολογικού περιεχομένου και όχι μόνο). Η μάζα όμως των ουτοπικών προσδοκιών περιλαμβάνεται στο ανεκπλήρωτο. Αυτή η μάζα οδηγεί ή σε θέληση για μεγαλύτερη προσπάθεια, ή σε μεσσιανισμό, ή σε απογοήτευση κι απελπισία, όπου (αυτές οι δύο τελευταίες περιπτώσεις) είναι και οι χειρότερες, καθώς παράγουν: είτε αυτοκαταστροφή, είτε βία και καταστροφή του οικείου περιβάλλοντος μέσω ομαδικών κινήσεων δημιουργίας και υποστήριξης αυταρχικών και επιθετικών καθεστώτων, βλέπε: φασισμός, ναζισμός, τζιχαδισμός κ.τ.λ. Οι περιπτώσεις που η ουτοπία γεννιέται από τα ίδια τα υποκείμενα, καταλήγοντας στο ανεκπλήρωτο, ειν' περιπτώσεις τραγωδιών. Όταν η ουτοπία εμφυτεύεται στα υποκείμενα τυχοδιωκτικά και εκ των άνω, μιλάμε για έγκλημα - ενίοτε και γενοκτονικό.
• ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ

Χαρακτηρίζουν ένα υποκείμενο οι πράξεις του: Αυτός είναι ο απλούστερος τρόπος προσδιορισμού που υπάρχει. Αυθαίρετος μεν, εμπεριέχει όμως την ελευθερία της σχέσης του υποκειμένου με το περιβάλλον της αναφοράς του. Είναι ένα είδος φυσικής διαδικασίας προερχόμενης από την συνεχή τριβή των πραγμάτων· διαδικασία που θα την θεωρούσα συμπαντική, αξιωματική, και καθοριστική για την δημιουργία ορισμών, όπως και για τον διαχωρισμό των οντοτήτων. Ακολουθούν αυτών των διεργασιών οι γενεαλογίες: η αγκίστρωση, δηλαδή, συγκεκριμένων "παρόντων" με συγκεκριμένα "παρελθόντα", με αποτέλεσμα την δημιουργία γενεαλογικών αλυσίδων (ή δέντρων). Η σημασία αυτών των διαδικασιών είναι εξέχουσας σημασίας, γιατί απ' τις διαπλοκές αυτών παράγονται οι κοινωνίες.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ

Το ζήτημα είναι η γνώση

Το ζήτημα είναι η γνώση

• Η σχετική "παλαίωση" του κόσμου δημιουργεί συνθήκες μειώσεως του "αγνώστου". Ο υλικός πολιτισμός έχει πλέον εξαπλωθεί περισσότερο από ότι κατά το παρελθόν. Έτσι έχουν δοθεί περισσότερες εξηγήσεις για τα της ζωής, και πια οι αναζητήσεις γίνανε πιο συγκεκριμένες, αφήνοντας επέκεινα τα μεταφυσικά και αποδίδοντας πια μεγαλύτερο μέρος από την ηθική στην γνώση. Το "φαντασιακό" όμως δεν παύει να έχει ρόλο· αυτός όμως ο ρόλος του έχει έχει μεταλλαχθεί και πέρασε από τα "είδωλα" και τους "μεσσίες" σε εμπράγματους θεσμούς και ιδεολογίες. Παρόλα αυτά ο κόσμος συνεχίζει να έρχεται σε επαφή - οι τρόποι είναι που αλλάζουν. Κάποιοι αυτές τις νέες διαδικασίες τις εγκολπώνουν ως συνείδηση και ευκαιρία - ταυτόχρονα υπάρχουν άλλοι όπου τις δαιμονοποιούν. Αυτό σημαίνει ότι αλλάζει και η "εσωτερικότητα" του σύγχρονου ανθρώπου, αλλάζουν και οι δρόμοι που τον οδηγούν προς την "αυτογνωσία". Δεν αρκεί πια μια απομόνωση, η θεοποίηση των πάντων έχει οριστικά εκπέσει, τα θαύματα είναι διαδικασίες "εσωτερικής αποκαλύψεως" και δεν έχουν πια την έννοια του "απτού". Όντως, το ζήτημα είναι η γνώση κι αυτή στην εποχή μας βρίσκεται παντού: απ' τα παλιά βιβλία έως τα δίκτυα και τα πρωτόγνωρα πειράματα που γίνονται σε ερευνητικές μονάδες. Η ουσία βέβαια παραμένει η ίδια, μα δύσκολα γίνεται αυτό αντιληπτό.
• Απόστολος Βεργής

Χρονικές ατασθαλίες

Χρονικές ατασθαλίες 

O πιο "δυνατός" χρόνος που υπάρχει είναι ο ενεστώτας, είναι αυτό που ζούμε. Ακριβώς γιαυτό: επειδή τον ζούμε, τον αισθανόμαστε, υπάρχουμε βιολογικά εντός του. Ένα "αναλυτικό" θαύμα θα μπορούσε να είναι η μετάβαση του ενεστώτα και η ένταξη αυτού στο μέλλον· γιατί εάν ο μέλλοντας συμβολίζει το "άγνωστο", την ίδια ακριβώς διαδικασία ακολουθεί κι ο ενεστώτας, όμως μέσω των αποτελεσμάτων του, που είναι άγνωστα και όχι βιωματικά. Η βίωση του ενεστώτα όμως συνιστά γεγονός τόσο ισχυρό, που τυφλώνει, που δημιουργεί ανάγκες, που δημιουργεί συνέχεια δεσμούς με στιγμές που όμως δεν είναι σίγουρο εάν είναι πραγματικά ιστορικές, ή εάν είναι φενάκες. Αυτό είναι και το πρόβλημα των ιδεολογιών, ή των ιδεολογιοποιήσεων: Ξεφεύγοντας απ' την ελευθερία (χρονική ελευθερία) οι ιδεολογίες οριοθετούνται, σκληραίνουν, γίνονται εργαλεία καθεστώτων.O πιο "δυνατός" χρόνος που υπάρχει είναι ο ενεστώτας, είναι αυτό που ζούμε. Ακριβώς γιαυτό: επειδή τον ζούμε, τον αισθανόμαστε, υπάρχουμε βιολογικά εντός του. Ένα "αναλυτικό" θαύμα θα μπορούσε να είναι η μετάβαση του ενεστώτα και η ένταξη αυτού στο μέλλον· γιατί εάν ο μέλλοντας συμβολίζει το "άγνωστο", την ίδια ακριβώς διαδικασία ακολουθεί κι ο ενεστώτας, όμως μέσω των αποτελεσμάτων του, που είναι άγνωστα και όχι βιωματικά. Η βίωση του ενεστώτα όμως συνιστά γεγονός τόσο ισχυρό, που τυφλώνει, που δημιουργεί ανάγκες, που δημιουργεί συνέχεια δεσμούς με στιγμές που όμως δεν είναι σίγουρο εάν είναι πραγματικά ιστορικές, ή εάν είναι φενάκες. Αυτό είναι και το πρόβλημα των ιδεολογιών, ή των ιδεολογιοποιήσεων: Ξεφεύγοντας απ' την ελευθερία (χρονική ελευθερία) οι ιδεολογίες οριοθετούνται, σκληραίνουν, γίνονται εργαλεία καθεστώτων.

ΑΠΟΣΤΟΛΣΟ ΒΕΡΓΗΣ

Ελευθερία και ορίζοντες

Ελευθερία και ορίζοντες

Ομοιομορφία εντός ελευθέρου περιβάλλοντος δεν δύναται να υπάρξει. Αυτή είναι η ομορφιά της ελευθερίας: η παροχή δυνατότητας σε κάθε άτομο να παράγει ακολουθώντας το "είναι" του, και αποδίδοντας στο σύνολο έργο που να απεικονίζει την θέληση, την σκέψη, την ψυχική κατάσταση και τις ικανότητες του υποκειμένου. Η διαδικασία αυτή είναι μία κατάκτηση για κάθε κοινωνία η οποία την έχει αποδεχθεί και την έχει κεφαλαιοποιήσει προσφέροντάς την στα μέλη της ως δημιουργικό πεδίο. Η ομοιομορφία υπάρχει εντός "κλειστών οριζόντων" - είναι ένα είδος προστασίας του απ' το "καινούριο", μιας και κάθε τι "καινούριο" κρύβει μέσα του δυνάμεις ρήξεως με "κατεστημένους τρόπους" και σπάσιμο αυτών των οριζόντων. Η αντιπαράθεση οριζόντων και ελευθερίας είναι μια αιώνια κατάσταση, που οι ορίζοντες επικρατούν όταν η εποχή ορίζεται ως Μεσαίωνας, ενώ η ελευθερία επικρατεί κάθε φορά που 'έχουμε να κάνουμε με Αναγέννηση.

Απόστολος Βεργής

ΠΥΘΙΕΣ Ή ΚΑΣΣΑΝΔΡΕΣ

ΠΥΘΙΕΣ Ή ΚΑΣΣΑΝΔΡΕΣ

• O Αναστάσιμος χρόνος λειτουργεί με συνεχόμενες ανακλήσεις οντοτήτων στην μνήμη του υποκειμένου. Το βάθος του Αναστάσιμου χρόνου λειτουργεί με μοχλό: την δυναμική της επανόδου των οντοτήτων, και την οξύτητα των υπάρξεών τους εντός που παρελθόντος, μα και στον παρόντα χρόνο ως επικαιροποιήσεις, π.χ. : ο Αδόλφος Χίτλερ επανέρχεται ως οξεία ύπαρξη σε παρελθοντικές αναλύσεις λόγω του αιματοκυλίσματος που δημιούργησε η πολιτική του, και στον παρόντα χρόνο ως επικαιροποίηση, λόγω της επανεμφανίσεως ναζιστικών μορφωμάτων στο διεθνές στερέωμα. Το "πρόσφατο" αυτών των γεγονότων οξύνει με την σειρά του την "αντανάκλαση" που υπάρχει κατά την επάνοδο - όσο ο χρόνος βαθαίνει οι επάνοδοι είναι λιγότερο τραυματικοί και περισσότερο διδακτικοί. π.χ. : η επάνοδος του βίου του Ιουλίου Καίσαρα ως αντικείμενο μελέτης. Η οξύτητα λοιπόν των επανερχόμενων οντοτήτων είναι ένα δείγμα: α) για να βρίσκουμε την δύναμη των υπάρξεών τους, και β) για να βρίσκουμε την διάρκεια του (μέχρι στιγμής) Αναστάσιμού τους χρόνου. Οι γνώσεις αυτές βοηθούν τις αναλύσεις που γίνονται κι έχουν σαν σκοπό την διαμόρφωση μιας (κατά το δυνατό) διαχρονικής (πάντως υποκειμενικής - με υποκείμενο τον αναλυτή) αλήθειας. Με το σύνολο των αναλύσεων κινητοποιούνται οι διαδικασίες ιστορικών καταγραφών, κι όσοι μπορούν να τις κατέχουν, είναι αυτοί που προσεγγίζουν το μέλλον πιο καλά από τις μάζες, γενόμενοι μάντεις καλών, μα και κακών, γενόμενοι Πυθίες ή Κασσάνδρες.
• ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

H εσωτερική πραγματικότητα και η πραγματικότητα του παρατηρητή είναι δυο καταστάσεις υπαρκτές, σχετικές, ταυτόχρονες κι αντιμαχόμενες. Η εσωτερική πραγματικότητα αλλοιώνεται από την ασάφεια του "πάθους". Η πραγματικότητα του παρατηρητή αλλοιώνεται από την ασάφεια της αποστάσεως του ιδίου από το γεγονός. Παρόλα αυτά, και οι δυο πραγματικότητες αναφέρονται στην ίδια αλήθεια. Και στις δυο περιπτώσεις πρωτεύοντα ρόλο παίζει το "φαντασιακό". Εσωτερικά το "φαντασιακό" λειτουργεί (λόγω του πάθους) σαν μια ανάγκη διαφοροποιήσεως της αλήθειας. Κατά την παρατήρηση το "φαντασιακό" λειτουργεί ως "πόθος" του παρατηρητή, ή σαν συμπλήρωση "κενών αντιλήψεως που υπάρχουν από την ίδια την κατάσταση (π.χ.: ο χώρος ενός παρατηρούμενου λόφου που τον κρύβει ο όγκος ενός δέντρου και δεν είναι ορατός στον παρατηρητή - τι γίνεται ακριβώς σε εκείνο το σημείο ο παρατηρητής δεν ξέρει· εικάζει απλώς λαμβάνοντας υπόψιν του: το γύρω περιβάλλον των σημείων με τα οποία δεν μπορεί να έρθει σε επαφή, χρησιμοποιεί δε και την εμπειρία του από την "ιστορία" παρόμοιων παρατηρήσεων που έκανε κατά το παρελθόν). Το γεγονός, λοιπόν, της πραγματικότητας είναι κάτι πολύπλοκο, κι αν δεν γίνεται η πρέπουσα ανάλυση των παραμέτρων της υπάρχει κίνδυνος να ορισθεί μονοσημάντως - να ορισθεί δηλαδή εντελώς υποκειμενικά, με τις περισσότερες των πιθανοτήτων να ορισθεί λάθος.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ

(Παρείσακτος)

(Παρείσακτος)

Ο χρόνος τρέφεται με ψυχές·

Κοιτάζω ένδοξες φωτογραφίες παρελάσεων,

Έρχεται γρήγορα ο ύπνος - βαριέμαι...

Βαριέμαι και να κοιμηθώ

Γιατί δεν το αξίζω.

Είμαι παρείσακτος εδώ,

Πρέπει τα χνάρια μου

Να κρύβω απ' τον ήλιο·

Είναι καυτός και τιμωρεί,

Είναι καυτός και καίει.

Χτυπάει η καμπάνα.

Το τρένο φεύγει,

Τα δέντρα δεν μεγάλωσαν ακόμα -

Είμαι εδώ, είμαι εγώ,

Είμαι ο ήρωας που ξέχασε εδώ

Σαν έφυγε ο πόλεμος μια μέρα..

Το τρένο φεύγει, ακούγονται φωνές,

Φορώ την μάσκα -

Μεγάλωσα κι εγώ,

Τώρα ειμ' ένας άλλος.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ

(Μακριά από την σήμερον ημέρα)

(Μακριά από την σήμερον ημέρα)

Προκάτ διαδηλώσεις...

Έι! Ιησού! Θέλω να φύγω!

Στην κορυφή: ο σαλτιμπάγκος

Και γύρω κάμερες

Να σημαδεύουνε τις σκέψεις μου

Σαν πολυβόλα.

Μαμά! Το έχασες το ραντεβού

Και δεν με πήγες

Να μου κάνουν το εμβόλιο.

Μαμά! Καταλαβαίνω

Και δεν πρέπει·

Δεν πρέπει να μιλώ,

Ούτε να γράφω.

Χτυπώ το ταμπουρίνο μου,

Μετράω τους χειμώνες,

Τα φώτα με τυφλώνουνε,

Με ξεκουφαίνουν οι σειρήνες.

Ζω, προσεύχομαι - δεν ζω·

Κανείς δεν ζει στην αγορά

Χωρίς να 'χει τα χέρια απλωμένα.

Μαμά κράτα με,

Η αγκαλιά σου με λυτρώνει -

Μαμά είσαι τόσο μακριά...

Από την σήμερον ημέρα.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ

ΟΤΑΝ ΟΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΦΟΒΙΖΟΥΝ

ΟΤΑΝ ΟΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΦΟΒΙΖΟΥΝ

Οι πληροφορίες εμπεριέχουν στην οντότητά τους τον φόβο. Αυτό οφείλεται στο ότι μέσα τους συνυπάρχουν το καλό παρέα με το κακό, όπως και οι αλήθειες παρέα με τα ψέματα. Αυτή η ύπαρξη φόβου παράγει : αρνήσεις αποδοχής στενάχωρων γεγονότων, ενώ το "μπορεί και να μην είναι έτσι" γεννάει ένα είδος από ελπίδα που μερικές φορές επιβεβαιώνεται, αλλά συνήθως είναι ουτοπία. Η παιδεία είναι αυτό που "βάζει μπρος" την λογική, και οι "διαμορφωμένοι άνθρωποι (μέσω αυτής) αντιλαμβάνονται την αξία των πληροφοριών (ακόμα κι αν αυτές είναι κακές) - με την λογική τις αναλύουν και δρομολογούν τις λύσεις που αρμόζουν. Κάνουν προσπάθειες δε να τραβήξουν μαζί τους κι άλλους και να τους τοποθετήσουν σε αυτή την διαδικασία. Αντιθέτως οι "απαίδευτοι" άνθρωποι αρκούνται σε ξόρκια και σε κατάρες (κυρίως προς την κοινωνία, τους θεσμούς και τους θεούς), φροντίζοντας εντέλει να ορίσουν ως φταίχτες τους κομιστές των πληροφοριών, ακόμα κι αν αυτές είναι καλές...

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΤΕΛΟΥΣ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΤΕΛΟΥΣ

• H γνώση της ύπαρξης του τέλους το καθιστά δεδομένο. Η ενάρετος βίος δοκιμάζεται καθημερινά από τις καταστάσεις. Η διαρκής μάχη κάθε ατόμου δεν είναι η κλασσική "καλού - κακού" μονάχα· είναι μία διεργασία πρόγνωσης εξελίξεων κι ανάλυσης του παρελθόντος. Αυτή η "διάρκεια" δημιουργεί μια μετατόπιση του τέλους, μια αλλαγή της φύσης του, και ορισμού του ως "μεταβλητή" στην εξίσωση που είναι η ζωή κι όχι ως "αποτέλεσμα" - άλλωστε κάθε μας στιγμής περιλαμβάνει μέσα της και ένα τέλος.
• ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ

(Ωσαννά!)

(Ωσαννά!)

Ζεστασιά και ευτυχία:

Ήλιος Μαγιάτικος μαζί με αεράκι.

Στέκομαι κι οργανώνομαι,

Είμαι σίγουρος κι ας μην καταλαβαίνω.

Ζεστάθηκα, τρελάθηκα και απορώ:

Πώς γίνεται κι όλοι ψάχνουνε τον «ένα»;

Ειν' από 'δω η θάλασσα μακριά,

Τα στάχυα έχουν ήδη πρασινίσει,

Όλα ειν' ένα, όλα φιλοξενούνται

Μέσα στο κέλυφος μίας μονάδας.

Ωσαννά! - Η νύχτα είναι νύχτα!

Ωσαννά! - Το καθεστώς είναι λιβάδι ζωντανό!

Προορισμός μου: το τέλος,

Ο χρόνος, η Ανάσταση -

Ο χρόνος, η αντίσταση στις αλυσίδες

Που τις χτυπάνε γέροντες

Έξω από αρχαία μοναστήρια.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ

(Κοινωνία)

(Κοινωνία)

Αυτό που έμεινε είναι

Σταφύλια κι υποψήφιοι

Απόλυτοι ηγέτες.

Η τηλεόραση παίζει προφητείες,

Γελούν οι αγορές,

Και οι σταυροί στα «μέτωπα»

Αρνούνται να κατέβουν.

Επιλογή μας: ο ύπνος,

Κι ας κάποιοι αγρυπνούν

και ονειρεύονται ταξίδια.

Οι αγελάδες περιμένουν την σφαγή,

Οι στρατιώτες μία μπόμπα -

Παίζω χτυπώντας ένα τύμπανο.

Μαθαίνω να τελειώνω.

Μα είναι καταπληκτική

Αυτή η κοινωνία!

Είναι μπροστά το «σήμερα»

Από το «βάθος χρόνου».

Μα ειν' υπέροχη

Αυτή η κοινωνία!

Σαν πόρνη είναι

Που πετά για το Ντουμπάι -

Μεροκάματο εξασφαλισμένο...

AΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ

Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ

Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ

Η "αλήθεια" ακολουθεί την "σχετικότητα" στον χρόνιο. Η "αλήθεια" ορίζεται σε σχέση με κάτι άλλο, σε σχέση με μια άλλη αλήθεια, ή σε σχέση με κάποιο όραμα, μια δοξασία, μια ιδεοληψία - όπως και να 'ναι σε τέτοιες περιπτώσεις: με κάτι το φανταστικό, με κάτι το ανύπαρκτο. Όλα αυτά αλλάζουν με τον χρόνο. Ή φθείρονται, ή επανέρχονται στο φως, αλλοιώνοντας το "πραγματικό", ή επιβεβαιώνοντάς το. Ύστερα πάντα τίθεται ένα από τα βασικά φιλοσοφικά διλήμματα: "Μύθος ή ιστορία;". Οι φιλόσοφοι ρωτούν, οι φιλόσοφοι προτείνουν. Όσο οι φιλόσοφοι εργάζονται ελεύθερα τείνουν στο να ακουμπάνε την αλήθεια - η φιλοσοφία άλλωστε είναι μία "κατάκτηση δημοκρατίας", και η αλήθεια είναι το πρώτιστο σημείο αναφοράς κάθε δημοκρατίας, αλλά και δείκτης της ποιότητάς της.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ

ΜΠΟΥΜ

(Μπουμ!)

Είμαστε ένα πράγμα, ένας χυμός,

Είμαστε ένας κόσμος, ένα θαύμα,

Ένα κενό. Ένα κενό;

Ένα κενό, ένα τίποτα -

Αυτό που λεν: μηδενικό.

Είμαστε ένας κόσμος -

Μια «φακίρικη» διάσταση,

Στα πλαίσια του σήμερα,

Στα πλαίσια του χρόνου.

Φτιάχνουμε καταφύγια

Για να 'χουμε την άνεση

Να πολεμάμε ασφαλώς,

Παίζοντας πιάνο.

Τόσο απλά, τόσο σίγουρα

Και τόσο μαγικά

Ως αν την οικουμένη.

Είμαστε άνθρωποι,

Γυρίζουμε τον χρόνο στο μετά:

Μπουμ!

Καταστροφή, διαστροφή, γενοκτονία!

Αποκάλυψη...

Και φυσικά η αγορά γυρεύει χορηγούς

Ψάχνοντας τρόπους για να πει

Ακόμα ένα ψέμα -

Ή την αλήθεια της

Καλέ μου στρατιώτη.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ

ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΟΣ ΧΡΟΝΟΣ

ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΟΣ ΧΡΟΝΟΣ

• Η αγωνία του ανθρώπου είναι το "μετά". Ο "ανθρώπινος χρόνος" είναι πεπερασμένος εκ των πραγμάτων. Η αιωνιότητα είναι αμείλικτη και φοβίζει με την απεραντότητά της. Ο φόβος είναι αυτός που παράγει την αγωνία και την ανασφάλεια. Αυτός ο φόβος κρύβεται πίσω  κι από την ανασφάλεια των "καθημερινών ανθρώπων" και τον αγώνα τους για να επιβιώσουν - να διατηρηθούν δηλαδή στη ζωή, να μην φτάσουν στο "μετά" πιο γρήγορα, να μην συναντηθούν πιο γρήγορα με το "άγνωστο" και την συνέχεια του χρόνου. Από εκεί και πέρα ο καθένας το "παλεύει" με τον τρόπο του: άλλοι με την αρετή, άλλοι με τον πλούτο, άλλοι με την δύναμη, άλλοι με την εγκράτεια και την υπομονή, άλλοι με την γνώση, και κάποιοι βιαστικοί με την αυτοκτονία που ουσιαστικά είναι μια πρόωρη αναμέτρηση με το "μετά", με το "αύριο", με το "άπειρο", με το "άγνωστο"· μια αναμέτρηση που δεν δημιουργεί, μα μηδενίζει (παρ' όλα αυτά. η πράξη αυτή από μόνη της εμπεριέχει θάρρος, τόλμη, αλήθεια, περηφάνια - φευ, και τραγικότητα κι απελπισία). Ο Αναστάσιμος χρόνος είναι το "μετά", κι εκεί, τον πρώτο ρόλο τον έχει η υστεροφημία. Υπάρχει και Παράδεισος, με την μορφή του "καλού έργου", και φυσικά Κόλαση, με την μορφή "δημιουργίας καταστροφών"... Ο Αναστάσιμος χρόνος είναι η μνήμη ...και παράγωγο της είναι η ιστορία... "Μένει κάτι στην ιστορία" - που λένε... Το πως μένει; Ε, αυτό είναι θέμα από το ίδιο το "κάτι" κι απ' τις πράξεις του.
• Aπόστολος Βεργής

ΚΑΘΟΔΟΣ

ΚΑΘΟΔΟΣ

• H έννοια του "κατεβάσματος" είναι διαφορετική από την έννοια της "καθόδου". Η "κάθοδος" εμπεριέχει την φύση, την πορεία, το μυστήριο. Το "κατέβασμα" εμπεριέχει βία. Στο "κατέβασμα" ο χρόνος είναι κάτι γρήγορο - σχεδόν στιγμιαίο, εάν υπολογίσουμε την απεραντοσύνη της αιωνιότητας και το εντάξουμε εντός της, ενώ στην "κάθοδο" ο χρόνος εκτείνεται και αποκτά μια περιοδικότητα όμοια με τις εποχές. Τα "κατεβάσματα" : στην ιστορία, στους μύθους, στις θρησκείες: παγιώνουν... Οι "κάθοδοι" ακολουθούνται από "επανόδους" κι "αναστάσεις" (βλέπε: Περσεφόνη, Ιησούς κτλ). Αρχή της "καθόδου" είναι η 'τραγωδία" κι "επάνοδος" είναι η "κάθαρση" που βγαίνει από τον χρόνο και την γνώση: παραδείγματα γνησίως Αρχαιοελληνικά που βρίσκουν την συνέχειά τους στην παράδοση ( στα ήθη και τα έθιμά μας).
• ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ

(Στο κέντρο του κήπου της Γεσθημανής)

(Στο κέντρο του κήπου της Γεσθημανής)

Δώσε μου την ελευθερία·

Κάνε καθήκον το δικαίωμα

Και ευεργέτησε και μένα τον μικρό...

Δεν ειν' τα μοιρολόγια μονοσήμαντα,

Δεν ειν' το γέλιο αμαρτία,

Δεν μας φοβούνται ούτε καν τα σαλιγκάρια.

Καρφιά και δάκρυα...

Απέναντι μας αγναντεύουν οι Σταυροί.

«Οικονομία» - λέει...

Κανείς δεν πρέπει να μιλά για αλλαγές,

Να ζει, να φτιάχνει εργαλεία.

Καρφιά και δάκρυα...

Δάκρυα από προσευχές, δάκρυα από νεύρα,

Δάκρυα βγαλμένα μέσα απ' την απελπισία των στιγμών

Στου Κήπου της Γεσθημανής το κέντρο.

Δάκρυα από νεύρα:

Επανεκκίνηση λειτουργιών

Που αφορούν το νέο κόσμο.

Δώσε μου την ελευθερία μου·

Και πίσω πάλι δεν θα ρθω -

Μακριά θα ταξιδέψω.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ

(Βόλτα στο χθες)

(Βόλτα στο χθες)

Πάμε βόλτα! Πάμε τη βόλτα μας στο χθες -

Στον χθεσινό μας κόσμο...

Πάμε βόλτα, για να κρυφτούμε

Από τους «προφανείς» μας φίλους.

Σήμερα οι «πολλοί» δεν αγαπούν την όπερα,

Σήμερα πια τα δικαιώματα

Βρίσκονται μες στο αλκοόλ -

Μέσα στα διφορούμενα τα λόγια.

Πόση οργή να σπαταλήσουμε ακόμα;

Πάμε βόλτα! Πάμε από την εκκλησιά,

Πάμε κι απ' την πλατεία.

Περίμενέ με! Πάμε μαζί!

Χιλιάδες σύννεφα μας κυνηγούν,

Μα μη σε νοιάζει·

Ειν' άνοιξη και θα χαθούν,

Ειν' άνοιξη και θα σβηστούν από το χάρτη.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ

(Ψάχνοντας για ιστορία)

(Ψάχνοντας για ιστορία)

Θεσσαλονίκη· δικιά μου πολιτεία απ' το χθες.

Θύμηση και περίπατος...

Στο βάθος φαίνονται οι γερανοί απ' το λιμάνι.

Θέλω το χρόνο μου κι εγώ

Για να δημιουργήσω τους θεσμούς μου.

Τον θέλω, τον δικαιούμαι, τον μισώ.

Πληρώνεται με δυστυχία η βιασύνη -

Σήμερα είμ' εκεί και περπατώ

Στους δρόμους τους βρεγμένους.

Μ' έχει προλάβει η βροχή -

Πάντοτε η βροχή με προλαβαίνει,

Με ξεπερνά, με βρέχει και σαρκαστικά

Με κρύβει απ' τον κόσμο.

Είμαι και δεν είμαι, Βρίσκομαι και δεν βρίσκομαι·

Η ύπαρξή μου εξαρτάται απ' τα κύματα

Και δόξα δεν γνωρίζει.

Ένα μικρούλι καραβάκι διασχίζει το Θερμαϊκό -

Ψάχνει για ιστορία.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ