(Από το μυθιστόρημα αόρατες συνομιλίες)
(Επιστολή αρ 31)
Ο άνεμος πρωί - πρωί σκόρπισε μες στον κόσμο μας τα πρώτα από τα κιτρινισμένα φύλλα. Πρωί - πρωί αρχίσαμε να τρέχουμε ξανά στους δρόμους που μας ξέρουν και τους ξέρουμε πολύ καλά• υπήρξαν άλλωστε τα παιδικά μας χρόνια αχθοφόροι. Η εποχή αλλάζει αποπέμποντας συνήθειες, σε λίγες μέρες θα γνωρίσουμε και πάλι την ομίχλη, σε λίγες μέρες θα ντυθούμε πιο βαριά, θα περιμένουμε, θα συνεχίσουμε να περιμένουμε, θα συνηθίσουμε να περιμένουμε. Άλλωστε, τι είναι η ζωή; - Είναι μία συνήθεια, μία συνήθεια που κρίνεται και κρίνει.
Άρχισε να φυσά από βραδύς. Κάποια μικρά παιδιά είδανε όνειρα διαφορετικά αυτό το βράδυ. Κάποια φοβήθηκαν, κάποια ανακαλύψαν νέους τρόπους μέτρησης του χρόνου, κάποια μάθανε να ξεχνούν, κάποια βαρέθηκαν και ξύπνησαν για να ψάξουνε να βρουν αλλού αστέρι;. Όσο για μένα; - Η διαρκής ανάσταση της φύσεως, μ' έκανε να μοιράζομαι, να βλέπω τα θεριά και να τους μοιάζω, να βλέπω την ανεμελιά των κοριτσιών και να ξεχνιέμαι, ν' ακούω ψαλμωδίες και να σκέφτομαι, ν' ακούω λόγους ηγετών και να σιχαίνομαι, ν' ακούω λόγια ποιητών και να αυτοκτονώ, καταλαβαίνοντας, ότι αυτός ο κόσμος δεν αλλάζει.
Αυτός ο κόσμος δεν αλλάζει - αλλάζουνε οι εποχές και το φθινόπωρο αυτό εδώ, δημιουργεί την ιστορία του, την ίδια ιστορία με τα προηγούμενα φθινόπωρα, τη διαφορετική την ιστορία του σε ότι αφορά τα γεγονότα• σενάρια για υλοποίηση υπάρχουν πάντα στο συρτάρι.
Κρυώνω, δεν σου το κρύβω, τη βασιλεία αποφάσισα να τη μισώ απ' τη στιγμή που ανακάλυψα τον εαυτό μου. Τη βασιλεία, την όποια βασιλεία, την επικράτηση όποιου ενός πέρα από τον χρόνο που του πρέπει: Τον χρόνο του, τον λίγο ή τον αρκετό - όχι τον χρόνο τον πολύ: Όταν εξουσιάζεται ο χρόνος απ' τον ένα, ψάξε για τα καζάνια, ψάξε και για τα ψέματα, ψάξε για τους αρχιερείς που συντροφεύουν την καθεστημένη εξουσία.
Είπες: “φεύγω”. Αυτόν τον κυνισμό σου τον θαυμάζω, τη δύναμη που 'χεις να κάνεις με επιτυχία ότι δεν θυμάσαι: Να κάνεις ότι δεν θυμάσει και να φεύγεις, να φεύγεις, να εξαφανίζεσαι σαν τούτα 'δω τα φύλλα που πετούν ψηλά στον ουρανό και που αναζητούν χώμα κατάλληλο για να τ' απορροφήσει, να γίνουν χώμα και αυτά• το χώμα είναι έν' απέραντο νεκροταφείο για υπάρξεις, για οντότητες και όχι για ιδέες• οι ιδέες απαιτούν χώμα διαφορετικό, χώμα που οι σοφοί το λένε λήθη.
Λήθη... Κι ύστερα πάλι πίσω. Πίσω, στο σπίτι, στη ζεστασιά της προστυχιάς ή και της ιδιοκτησίας: Ο πόλεμος τελειώνει, ο πόλεμος τελείωσε, έχουν γραφτεί οι πρώτες σημειώσεις, είναι μικρά τα απογεύματα, έχουνε απομείνει λίγα μόνο πανηγύρια: Το ξέρω ότι δεν υπάρχουν δάκρυα στα μάτια σου, πως εντυπωσιάζεσαι αλλά δεν αγαπάς, ότι είσαι σκληρή - και ας χαμογελάς τόσο ωραία.
Λήθη... Κι εγώ σου έλεγα πώς είναι να πετάς• τώρα συνομιλώ με τον Θεό, με του πολέμου όσες νάρκες γλίτωσαν τη συντριβή, μ' ανθρώπους που μετάνιωσαν για κάτι στη ζωή τους. Συνομιλώ, έχω τη δύναμη, θέλω να μάθω το πώς γίνεται να προλαβαίνω, θέλω να μάθω, δεν μου αρκούν οι πόνοι των εμπειριών, τα μελετώ τα Ψυχοσάββατα, δεν κρύβομ' απ' τους φόβους που 'χουνε μέσα τους τα δειλινά, ακούω τις καμπάνες και μ' αρέσει.
Ακούω τις καμπάνες, ίσως αρέσκεσαι και συ να τις ακούς, όπως παλιά, όπως φορώντας το παλιό σου πρόσωπο• δεν ξέρω τώρα πια αν προλαβαίνεις. Εγώ, τουλάχιστον, πρόλαβα κάτι, δημιούργησα κάτι, κάτι δικό μου, την ευτυχία μου, τη δυστυχία μου, την ελλειμματική πραγματικότητά μου• και ποια πραγματικότητα δεν είναι ελλειμματική; - Ελλειμματική πραγματικότητα, ελλειμματικός κόσμος, όταν επιτέλους βρέξει, όλοι θα καταλάβουμε πολύ καλά τον νόημα που έχουνε οι στέγες: το νόημα, την αξία, τα λεφτά - το ξέρω ότι τελευταία έχω γίνει λιγάκι κυνικός κι εγώ μα, τι να κάνουμε; - Είπαμε: Μαθαίνω... Μαθαίνω ότι ήρωες δεν είναι μόνο όσοι φαίνεται πως είναι, μαθαίνω ότι κάποτε οι θυσίες είν' ανώνυμες, ότι μεταπολεμικά οι σάρκες είναι πιο λευκές, πως η ειρήνη καμουφλάρεται, ότι οι τέχνες προχωρούν με ποσοστά, ότι ο ήλιος του χειμώνας είν' πιο ακριβός, ότι οι δρόμοι είν' η κόλαση και ότι μόνο ευκαιριακά βγάζουν εκεί που βρίσκεται η ιστορία.
Η ιστορία, η ιστορία μας, η δικιά μας ιστορία, μόνη της, μόνη της σαν το βλέμμα σου, μόνη της σαν κάθε σου επιστροφή, σαν κάθε σου ανάκληση, μόνη της μέσα σε ένα μπλουζ, σ' ένα τραγούδι το οποίο αφορά μόνο τις νέες τις γενιές, που το καταλαβαίνουνε μόνο οι νέες οι γενιές κι όσοι μοναχικοί απόμειναν, ελπίζοντας να μεταμορφωθεί κάποι; στιγμή ο διάβολος σε καραμέλα: Να μεταμορφωθεί ο διάβολος δε καραμέλα, να είναι πιο γλυκές οι ατιμίες του, να είναι τα χτυπήματά του πιο γλυκά όταν αποφασίζει ότι πρέπει να αλλάξουν οι ζωές μας. Γιατί, ο διάβολος αλλάζει τις ζωές μας - και τις αλλάζει καταστρέφοντας, χαράζοντας, χορεύοντας και τραγουδώντας.
Μήπως είναι και οι εποχές ένα ακόμα έργο του διαβόλου; - Γνωρίζοντάς τον πια, σου απαντώ πως ναι, είν' έργα του οι εποχές και έργα των ανθρώπων είν' εκείνα που τις αξιοποιούν• το πρόβλημα είναι το ότι δεν τις αξιοποιούνε πάντα δημιουργικά, δεν σκάβουν, δεν φυτεύουν, δεν ποτίζουν, δεν συλλέγουν όλοι σαν τους γεωργούς• είν' αρκετοί που λειτουργούνε άναρχα εντός τους. Κι έτσι δημιουργείται το κακό, οι λύκοι των παραμυθιών, οι αυτοκτόνοι εραστές, η τραγωδία: Η τραγωδία η οποία ταυτοχρόνως περιέχει μέσα της και το καλό και το κακό - με την ουσία πια να βρίσκεται στις δώσεις.
Ναι, ο άνεμος σκόρπισε όλα αυτά τα φύλλα, ο άνεμος ο οποίος έχει απελευθερωθεί απ' τα δεσμά του λόγω της βαρεμάρας του Θεού αλλά, και λόγω της ταχύτητας που εκτελεί αποστολές ο διάβολος κυρίως το χειμώνα: Γιατί, κατά τις αλλαγές ο θάνατος πρέπει να είναι πιο βαρύς, πιο εμφανής και πιο τρομακτικός• για να ακολουθήσει τις στιγμές του η μελαγχολία του κενού και ύστερα μία ακόμα πρώτη μέρα της δημιουργίας.
Ναι, ο άνεμος σκόρπισε όλα αυτά τα φύλλα - τώρα πρέπει ν' αρχίσουμε το μάζεμα, το μάζεμα αυτών που δεν συνάντησαν το χώμα• το μάζεμα τους απ' την άσφαλτο, απ' τα τσιμέντα, απ' τα πλακάκια των αυλόγυρων, από τα μάρμαρα στα μνήματα, από τα συντριβάνια. Και ύστερ' από το μάζεμα πρέπει να μάθουμε ν' αντέχουμε τη μοναξιά κάτω από ορθάνοιχτες ομπρέλες, ν' αντέχουμε τη μοναξιά μετρώντας τες• ξέροντας πόσες είναι, ξέρουμε πόσοι είμαστε, τι έχει απομείνει απ' το χθες, απ' του καλοκαιριού τους έρωτες, από παράξενες ματιές που ανταλλάχτηκαν, από τα θαύματα των οποίων πέρασε η ημερομηνία λήξης.
Μετά θ' αλλάξουνε οι ρόλοι μας για άλλη μια φορά, θα με κοιτάζεις άλλη μια φορά, χαμογελώντας πονηρά, σεινάμενη και λυγάμενη, δήθεν έκπληκτη, δήθεν χαζή, δήθεν αστεία. Θα έχει πλάκα, όπως έχουνε πλάκα πάντοτε οι επαναπροσεγγίσεις - αμηχανία, πονηριά, θράσος, αφέλεια και δυσπιστία, δίνουν τις μάχες τους και για ακόμα μια ο φορά, ο διάβολος κερδίζει. Θ' αλλάξουνε οι ρόλοι μας, πρέπει να μάθω να χτυπώ τα τύμπανα, πρέπει να μάθεις πώς απεικονίζεται η ποίηση όταν ο χρόνος λιγοστεύει.
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ
