ΝΕΟΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ

ΝΕΟΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ

Γιατί οι άνθρωποι συνηθίζουν να αποδέχονται θεωρίες χωρίς πρώτα να προβαίνουν σε ανάλυση αυτών; Η ταχύτητα της ζωής και η ανάγκη μη προσπάθειας μπορούμε να πούμε ότι είναι δυο αιτίες σοβαρές που γίνεται αυτό. Αλλιώς: οι εύκολες, οι έτοιμες λύσεις, που λειτουργούν καταναλωτικά εντός των κοινωνιών, υποδεικνύοντας θέσεις που γίνονται (απλώς) αποδεκτές από τις μάζες. Μ' αυτά τα δεδομένα όμως, πώς να καταφέρουμε να αλλάξουμε φορά στα γεγονότα; Πώς να καταφέρουμε να αλλάξουμε τον κόσμο;

Έχουμε πάντως (ως κοινωνίες) κάποια πείρα. Την χρησιμοποιούμε; Πρώτα απ' όλα η γνώση της ανάγκης ωριμάνσεως των κοινωνιών πριν να επιχειρήσουν κάποιο άλμα. Ύστερα η διαφορετικότητα ανθρώπου από άνθρωπο κι επέκεινα των κοινωνιών που καθιστά αναγκαία την συλλογική αυτογνωσία. Και έπειτα ο καθορισμός των στόχων: των αλλαγών, η συνειδητοποίηση των αξιών τους και το ξεκίνημα των διαδικασιών - δεν ξεκινά κανείς δίχως την γνώση και τον καθορισμό της λέξεως "ελευθερία" ως αρχή.

Οι διαδικασίες αναδομήσεως των κοινωνιών απαιτούν χρόνο, παιδεία και ρήξη με νοοτροπίες και προκαταλήψεις που έρχονται από το παρελθόν. Η πρακτική εφαρμογή αποκτά νόημα αφεαυτής σαν γίνεται συνείδηση η αξία της κριτικής σκέψεως απ' τους πολίτες.

Δια της αναγνωρίσεως της εμπειρίας η πρακτική μπορεί να θεωρητικοποιηθεί. Δια της αναλύσεως η θεωρία μπορεί την πραγκτική μα πάει παραπέρα. Έρχονται και οι καινούριες απαιτήσεις τις οποίες φέρνουνε οι εποχές και συμπληρώνουνε το μίγμα παραγωγής των μεταρρυθμιστικών αναγκών του σήμερα. Πώς θα πραγματοποιηθούν; Πώς οι νέοι επιστήμονες που έχουν διδαχτεί τους νεοτερισμούς θα ικανοποιηθούν, την ώρα που ένα σύστημα διεθνές οδηγεί: είτε σε αναγκαία μετανάστευση, είτε σε ανεργία; Ήδη, οι νέες κοινωνίες που παράγονται ειν' άκρως ανταγωνιστικές, ζητάνε δυνατούς (διαπλεκόμενους), δημιουργούν απόκληρους, μισούν την φαντασία - πιο σωστά: την χρησιμοποιούν ως μέσον χειραγωγήσεως των όχλων· των όχλων των οποίων φροντίζουν να έχουν τοποθετηθεί τα πολιτιστικά, τα ηθικά και τα κοινωνικά τους στάνταρ όσο πιο χαμηλά μπορεί να γίνει (τα οικονομικά στάνταρ ακολουθούνε αναγκαστικά τα παραπάνω).

Μπορούν να παραχθούν κινήσεις ανατρεπτικές εντός αυτής της διαμορφωμένης έτσι καταστάσεως; Κι αν ναι, τι είδους; Αλλοτριωτικές από τα κάτω ή επαναστατικές; Η συσσώρευση μάγματος, αργά ή γρήγορα, θα οδηγήσει και πάλι σε μια έκρηξη· αν περιοριστούν τα λάθη και κατανοηθεί από το σύνολο το τι σημαίνει για τις αλλαγές ο χρόνος, μακροπρόθεσμα θα αρχίζει στο χαρτί της ανθρωπότητας να σχεδιάζεται ε΄νας καινούριος κύκλος.

Αν κάποιοι φοβούνται την παγκοσμιοποίηση και την θεωρούν επαναστατικό εχθρό, κάνουν μεγάλο λάθος. Ξεχνούν ότι δεν παγκοσμιοποιούνται μόνο τα υλικά αγαθά και το κεφάλαιο, αλλά κι ο λόγος και οι ιδέες. Αν λειτουργούσαν έξυπνα οι σοφοί του σήμερα, θα άρχιζαν να αλλοτριώνουν την αντίδραση με μια παγκόσμια προώθηση καινούριων ιδεών - αντ' αυτού η αντίδραση (προσοχή: δεν έχει χρώμα) προωθεί εκείνη τις δικές της: Το διαδίκτυο είναι σπουδαίο μέσον διαφωτισμού - ποιος να το καταλάβει;

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ